ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΤΩΜΑΔΑΚΗ

Άφησα πίσω μου την πόλη σκεπασμένη από άφατη μελαγχολία. Ήθελα να γράψω για την Ελλάδα, για τα νέα παιδιά που σε πείσμα όλων αντιστέκονται και συνεχίζουν να δημιουργούν στον κινηματογράφο στη μουσική, στο θέατρο.

Πώς όμως να ξεπεράσεις ένα περιβάλλον που επιβραβεύει το ανάξιο και αδιαφορεί για τον άξιο, τον ικανό. Πολλοί πιστεύουν ότι η χώρα άρχισε να ξυπνάει μετά από ένα βαθύ λήθαργο. Ίσως η απόδειξη να είναι τα νέα παιδιά, η πρωτοπορία της τέχνης.
Ξημερώματα στο νησί. Γλυκοχαράζει. Μακριά από το αγριεμένο πλήθος οι στίχοι του Ρίτσου χαϊδεύουν σαν αύρα την λεκιασμένη ψυχή.
Άφησα πίσω μου τους δρόμους και τα κτίρια. Δεν ακούγονται αυτοκίνητα.
Δεν υπάρχουν φανάρια και νευρικοί οδηγοί.

Έτσι σεμνός ανθρώπινος ακέριος
έτσι πασίχαρος κι αθώος
θα περάσω
κάτω απ’τις ανθισμένες ακακίες
των χαδιών σου
και θα ραμφίσω
το πάμφωτο τζάμι του έαρος….

Άχ,έκανε το γιασεμί
και λύθηκαν ’εννιά κλωστίτσες

Η ποίηση του Ρίτσου γενναιόδωρη πάγωσε το χρόνο, αρνήθηκε τις συμβάσεις μεταμόρφωσε τις μεγάλες σιωπές, την επιθυμία, το πάθος σ’ένα σύμπαν ονειρικό.
Σε ένα από τα μικρά ποιήματα η ψυχοσύνθεση του ποιητή εκδηλώνεται με τρόπο μουσικό, παράξενα τρυφερό.

Σε σήκωσα στα χέρια μου
και πέταξα..

«Ολόκληρη την ποίηση του Ρίτσου τήν διαπερνά το αισθησιακό ρίγος. Εγρήγορση και απόλαυση όλων των αισθήσεων.», επισημαίνει η φιλόλογος Χρύσα Προκοπάκη.
Απρόβλεπτη και οδυνηρή η ζωή. Η «Εαρινή συμφωνία» έρχεται να επουλώσει πληγές.
Έχει προηγηθεί ο πόνος. Το 1937, η αδελφή του Ρίτσου, η Λούλα, οδηγείται στο ψυχιατρείο. Στο ίδιο ίδρυμα είναι κλεισμένος ο πατέρας του ποιητή από το 1932.
Βαρύς ο βίος και πώς να τον αντέξεις .Ο Ρίτσος νοσηλεύεται σε σανατόριο στην Πάρνηθα. Οι αθέατες πλευρές της οδύνης. Η άφεση που δίνει ο χρόνος.
Μια στιγμή είναι ο έρωτας. Εντός των ορίων του πεπερασμένου.

Σφράγισε τις χαραματιές
των παραθύρων.

Μοιάζει με εικόνα παγωμένη στο χρόνο. Δίστιχα και τρίστιχα με ελάχιστες λέξεις καταφέρνουν και συλλαμβάνουν το μέγιστο, την ίδια τη ζωή. Τοπία ερωτικού πάθους, πίνακες ενός υπερρεαλιστή ζωγράφου.

Περιττεύει η υπογράμμιση της εκ βαθέων πολεμικής του Ρίτσου κατά των συμβάσεων και των στερεοτύπων της καθημερινής ζωής μας.

Η ποίηση αδρανεί
Εντοπίζομαι
Σ’ένα σημείο του σώματός σου.

Με χώμα και αίμα είναι καμωμένοι οι στίχοι του Ρίτσου. Άλλωστε, πέτρες, βότσαλα χαλίκια που βρίσκει κανείς στα άγονα νησιά αποτελούν το υλικό της ζωγραφικής του.... «η πρώτη ύλη που πάνω της μπορούσες μ’ένα μαρκαδόρο
ή με λίγη σινική μελάνη να εγγράψεις ή να υπογραμμίσεις αυτό που η ίδια η πέτρα υπαγόρευε…»

Σαν το χάδι του αγκαθιού, οι λέξεις κολλάνε στο δέρμα. Οτιδήποτε μπορεί να μας συμφιλιώσει με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ο Ρίτσος έχει την ικανότητα να πηγαίνει πάντα πίσω από την επιφάνεια : στις μικρές αφώτιστες λεπτομέρειες των μικρών πραγμάτων όπως ένα χαρτί που κυλάει στο δρόμο.
Ο ποιητικός σπινθήρας μετατρέπει την εικόνα σε έκρηξη.
Στο τέλος αισθάνεσαι τόσο δα μικρή.

Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της, και συ να λείπεις,

Να ‘ρχονται οι Άνοιξες με πολλά διάπλατα παράθυρα ,και συ να λείπεις,

Και ξαφνικά διαπιστώνεις ότι δεν είχες ποτέ πριν προσέξει πόσο σύνθετες είναι στην απλότητά τους οι λέξεις, πόσο σπαρακτικά είναι τα ταπεινωμένα αισθήματα που μεταφέρουν.

Η κοινωνία αγριεύει .Οι κοινωνικές ομάδες συγκρούονται. Χαστούκια τα λόγια του διπλανού σου. Σαν άδειο πουκάμισο η ζωή. Που να βρεθεί χώρος για να σταθεί το όνειρο.
Μακριά από το αγριεμένο πλήθος, την αδιάφορη τηλεόραση, το ακόρεστο internet,
έχεις πολλούς λόγους ν’ αγαπάς την Ελλάδα.: το πλημμυρισμένο στο φως Αιγαίο, τα κυκλάμινα στη σχισμάδα των βράχων , τα μοναχικά ξωκλήσια, το χαμόγελο των απλών ανθρώπων, τους στίχους του ποιητή.

Χρυσή αναπνοή του ατέλειωτου νερού
Δίχτυα πού λιάζονται στα βράχια
Βάρκες γεμάτες καρπούς και λουλούδια
τα σπίτια μας γραμμένα μες στη θάλασσα
να τα σπίτια μας.

Γιάννης Ρίτσος
Το εμβατήριο του ωκεανού
1939-1940

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.