Οι άνθρωποι επιδιώκουν την «κοινωνική αναγνώριση», την αποδοχή. Όταν ρητά ή σιωπηρά απορρίπτεται η επιδιωκόμενη αναγνώριση, τότε αυτοί αισθάνονται ταπείνωση. Η ταπείνωση είναι η πιο δηλητηριώδης μορφή δυσφορίας που μπορεί να νιώσει ένα άτομο, είναι αιτία σύγκρουσης και δίψας για εκδίκηση. Το αίσθημα αυτό απαξιώνει το ίδιο το άτομο στον εαυτό του και υποβαθμίζει το παρελθόν και την πορεία του. Η αντίδρασή του είναι η αναζήτηση ανακούφισης, η αναζήτηση διεξόδου. Η δε διέξοδος αποσκοπεί στο να διοχετευτεί αυτή η πίκρα μακριά από τον εαυτό του, γιατί διαβρώνει τον εσωτερικό του κόσμο και μπορεί να τον καταστρέψει.

Από δω αρχίζει η κατασκευή του «φταίχτη» που θα επωμιστεί το βάρος του! Ο φταίχτης είναι εκείνος που συνωμοτεί ενάντια στην αξιοπρέπεια και την ευημερία του και τον κάνει να υποφέρει. Είναι λοιπόν ανάγκη αυτός να επισημανθεί ώστε να του διοχετεύσει το θυμό του. Μαζί όμως με την επισήμανση και αποκάλυψη του φταίχτη πρέπει να βρεθεί και ο τρόπος ώστε να δοθεί στην όλη «επιχείρηση» ηθικό περιεχόμενο, να υπάρξει ηθική κάλυψη από την κοινωνία.

Αυτό που συνήθως συμβαίνει; Ο πάσχων αναλαμβάνει εκστρατεία να πείσει τον εαυτό του και τους άλλους ότι η έλλειψη αναγνώρισής του οφείλεται σε κακόβουλους και ποταπούς ανθρώπους που τον σπιλώνουν, γιατί τους στέκεται εμπόδιο στην επιδίωξη του κοινού καλού.

Σε μια κοινωνία που βρίσκεται σε αποσύνθεση, η φτώχεια που παραπέμπει στην υλική στέρηση αποτελεί ζωντανή απόδειξη εξευτελισμού και έλλειψη κοινωνικού σεβασμού. Η δυστυχία αντί να ενώνει τους φτωχούς, τους απομακρύνει και τους διαιρεί. Οι άνθρωποι αυτοί κουβαλάνε τα δεινά τους ατομικά, αν και σε περιπτώσεις γενικευμένης κρίσης τα βλέμματά τους στέλνουν και παίρνουν μηνύματα κατανόησης, συμπάθειας και κοινής οργής.

Η φτώχεια είναι προϊόν της κρίσης, των ατομικών επιλογών και της μοίρας, δηλαδή της κατάστασης που είναι απρόβλεπτη και αναπότρεπτη. Το αίσθημα της ταπείνωσης που αυτή προκαλεί πάντοτε διαβρώνει τον αυτοσεβασμό και την αυτοπεποίθηση των ταπεινωμένων, ποτέ όμως πιο έντονα από όταν η ταπείνωση βιώνεται ατομικά.

Στις μέρες μας η ταπείνωση παίρνει όλο και πιο γενικό χαρακτήρα και η μη αντιμετώπισή της θα έχει ως αποτέλεσμα την αναζήτηση διεξόδου από τους ταπεινωμένους. Θα πρέπει αυτοί που διαχειρίζονται την πορεία της χώρας να γνωρίζουν ότι, όταν το μίσος των ταπεινωμένων ξεχειλίσει, χτυπάει παντού…

Η εύθραυστη κοινωνία μας έχει ανάγκη την ηρεμία και την κοινή προσπάθεια. Ο κατευνασμός των ταπεινωμένων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα τόσο για ηθικούς, όσο και για πολιτικούς λόγους.

Είναι επιτακτική ανάγκη να απελευθερωθεί ο κόσμος από το μίσος, να αισθανθούν οι άνθρωποι ότι δεν είναι μόνοι και ακόμη ότι όλοι έχουμε ρόλο για μια κοινωνία του μέτρου και της αλληλεγγύης…