ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Το ναζιστικό μόρφωμα και η αίσθηση του ανήκειν

Σημαντικός αριθμός άρθρων έχουν δημοσιευτεί τα τελευταία 2 χρόνια σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, σχετικά με την εμφάνιση του φαινομένου της Χ.Α. Παρά τους όποιους περιορισμούς έχει μια τέτοια προσπάθεια, οι καταγεγραμμένες απόψεις θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

1η Θεώρηση: Η ενδυνάμωση της Χ.Α είναι φυσικό αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των καταστροφικών συνεπειών που επέφερε η εφαρμογή των μνημονίων στην Ελληνική κοινωνία (φτωχοποίηση- περιθωριοποίηση μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, κοινωνική ερημοποίηση, ανθρωπιστική κρίση). Η άποψη αυτή είναι αρκετά δημοφιλής και πειστική σε μια πρώτη ανάγνωση, καθώς η κρίση έχει συνθλίψει τη μεσαία τάξη, έχει εξαϋλώσει τις εργασιακές σχέσεις αποσαρθρώνοντας την όποια παραγωγική δομή, ενώ μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες δεν ελπίζουν σε τίποτε πλέον. Τα συναισθήματα της αγανάκτησης, της οργής, του μίσους και της εκδίκησης είναι ορατά δια γυμνού οφθαλμού.

2η Θεώρηση: Η ενδυνάμωση της Χ.Α οφείλεται στην υποβάθμιση της καθημερινότητας των πολιτών τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην περιφέρεια (φόβος, εγκληματικότητα, ανεργία, άθλιες συνθήκες υγιεινής κλπ) ως αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης εισόδου λαθρομεταναστών και της αδυναμίας των θεσμοθετημένων οργάνων της πολιτείας να αντιμετωπίσουν στοιχειωδώς το φαινόμενο.

3η Θεώρηση: Η Χ.Α αντιμετωπίζεται ως η πλέον εμβληματική απόδειξη της αποτυχίας του διεφθαρμένου πολιτικού προσωπικού της μεταπολίτευσης (πελατειακό κράτος, σκάνδαλα, αναξιοκρατία κ.α) και η ενδυνάμωση της αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την παραδειγματική τιμωρία του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος. Σύμφωνα με αυτή την θεώρηση αυτοί που απαξίωσαν τη Δημοκρατία δεν είναι δυνατό να αυτοπροσδιορίζονται τώρα ως θεματοφύλακές της.

4η Θεώρηση: Η ενδυνάμωση της Χ.Α είναι αποτέλεσμα της ξενοφοβίας της μηδενικής αντοχής στην διαφορετικότητα κ.α που παρατηρούνται διαχρονικά σε σημαντικά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας (σημαιοφόροι στις παρελάσεις κ.α) ως αποτέλεσμα έλλειψης παιδείας και κρίσιμων κοινωνικών δεξιοτήτων π.χ διαπολιτισμική ενσυναίσθηση κ.α

5η Θεώρηση: Η ενδυνάμωση της Χ.Α είναι το φυσιολογικό αποτέλεσμα παλινόρθωσης όλων εκείνων των εκφάνσεων της ελληνικής κοινωνίας που στήριξαν είτε ενεργά είτε με την ανοχή τους τη χούντα των συνταγματαρχών, και «ενσωματώθηκαν δημιουργικά» στο κυρίαρχο ρεύμα της μεταπολίτευσης.

Όλες οι ανωτέρω θεωρήσεις επιχειρούν να φωτίσουν διαφορετικές πτυχές ενός πολιτικού, κοινωνικού και πολιτισμικού φαινομένου και θα πρέπει να τις λάβουμε σοβαρά υπόψη στην προσπάθεια επαναδιαμόρφωσης των όρων λειτουργίας του αντιπροσωπευτικού μας συστήματος.

Θα ήθελα να συμβάλλω περεταίρω στον ανωτέρω προβληματισμό με δυο βιωματικές αφηγήσεις.

Αύγουστος 2010- Δυτικές συνοικίες Θεσσαλονίκη. Στα φανάρια ένας μαυροντυμένος νεαρός μοίραζε φυλλάδια στα λιγοστά αυτοκίνητα. Ξάφνου βλέπω έναν έφηβο με μηχανάκι να ζητάει φυλλάδιο. Στα επόμενα φανάρια τον προφταίνω, τον ρώτησα για το φυλλάδιο και μου έδειξε αυτό της Χ.Α. Πιάσαμε συζήτηση, ήταν μαθητής σε νυχτερινό λύκειο και αυτό που απεκόμισα ήταν η αγανάκτηση και η οργή του για τους «ξένους» οι οποίοι διέλυσαν την υποβαθμισμένη γειτονιά του στην οποία ένιωθε εγκλωβισμένος, καθώς δεν μπορούσε να μετακομίσει όπως έκαναν αρκετοί φίλοι του. Μου είπε: μόνο αυτό το φυλλάδιο μιλάει για το πρόβλημα μου, επιτέλους κάποιος νοιάζεται και για εμάς. Τι πρέπει να κάνουμε τον ρώτησα. Να διώξουμε τους ξένους μου απάντησε..και τους διεφθαρμένους πολιτικούς που δεν κάνουν τίποτα… Τη συνέχεια την βλέπουμε σήμερα στην καθημερινότητα μας.

Άνοιξη 2011: Μιλούσα με μια καλλιεργημένη γυναίκα που εκτιμώ αφάνταστα. Στο ρυτιδιασμένο της πρόσωπο έβλεπα πάντα τους δημοκρατικούς της αγώνες στις δύσκολες εποχές, στα πέτρινα χρόνια. Ζει στο κέντρο της Αθήνας και δεν μετακόμισε στα προάστια παρά το γεγονός ότι είχε την οικονομική δυνατότητα. Εκείνη τη μέρα μου μίλαγε συνεχώς για την υποβάθμιση της αγαπημένης της γειτονιάς λόγω της ανεξέλεγκτης παρουσίας των λαθρομεταναστών και της οικονομικής συπραγίας. Προς το τέλος της συζήτησης μου εξομολογήθηκε: φοβάμαι ψυχούλα μου… και κανείς στα μέσα ενημέρωσης ή από τους πολιτικούς δεν μας λέει κάτι για αυτό. Νιώθω μόνη αλλά βέβαια ποτέ δεν πρόκειται να νομιμοποιήσω με την στάση μου αυτούς που πολέμησα όλη μου τη ζωή. Τι πρέπει να κάνουμε τη ρώτησα. Χρειαζόμαστε περισσότερη δημοκρατία μου απάντησε, ανοχή στη διαφορετικότητα αλλά και στοιχειώδη σεβασμό στη δική μας ζωή..Κάποιος να νοιάζεται για εμάς. Να μην φοβόμαστε ψυχούλα μου….

Οι δυο αυτές αφηγήσεις αναδεικνύουν μια πτυχή η οποία δεν φαίνεται να έχει φωτιστεί επαρκώς. Αναφέρομαι στην αίσθηση του ανήκειν ως συστατικό στοιχείο της ένταξης μας σε μια ομάδα, μια πρωτοβουλία, μια κοινότητα, ως αναπόσπαστο στοιχείο της κοινωνικής μας ύπαρξης.

Τα τελευταία χρόνια (και πολύ πριν από την κρίση) το νεοφιλελεύθερο παράδειγμα απαξίωσε ολοκληρωτικά τις αξίες της ανθρωπιστικής παιδείας, η εφαρμοζόμενη πολιτική εστίασε στην αβάσταχτη ελαφρότητα της τεχνοκρατικής διάστασης των πραγμάτων, μέσα από την αποθέωση της απρόσωπης επίτευξης ποσοτικών δεικτών.

Το «ουδείς αναντικατάστατος» αντικαταστήθηκε από το «όλοι είμαστε αναλώσιμοι».

Το συναίσθημα των ανθρώπων, η ιστορικότητα των πραγμάτων και κυρίως η αίσθηση του ανήκειν εξοβελίστηκαν ως αναχρονιστικά εμπόδια, από όσους είχαν ενταχθεί αυτοβούλως στο πολλά υποσχόμενο «πολιτικό προσωπικό» του παγκόσμιου νεοφιλελεύθερου χωριού, το οποίο υποτίμησε με προκλητικό τρόπο την ανάγκη του απλού πολίτη να αισθάνεται ότι αποτελεί μέρος μιας κοινής προσπάθειας για την επίτευξη ενός κοινού στόχου, αυτού της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Ο δημόσιος χώρος κατακερματίστηκε, η δημόσια σφαίρα απορροφήθηκε από τα αμέτρητα διαδικτυακά εγώ…

Με βάση την ανωτέρω προσέγγιση, η ενδυνάμωση της Χ.Α δεν είναι το πρόβλημα που πρέπει να επιλύσουμε, αλλά το αποτέλεσμα μιας προβληματικής κατάστασης . Αυτό γίνεται φανερό και μετά τις τελευταίες εξελίξεις σε δικαστικό επίπεδο, ή τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις στην Γαλλία που δεν καταδυναστεύεται από λαομίσητα μνημόνια….

Η λογική του αυτόματου πιλότου, των προδιαγεγραμμένων λύσεων και κυρίως η παρατεταμένη απώλεια της αίσθησης του ανήκειν, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και ογκούμενης κοινωνικής εξαθλίωσης, αποτελούν τα συστατικά στοιχεία της αθέατης πλευράς του προβλήματος.

Χρειαζόμαστε λοιπόν να ανακαλύψουμε ξανά την χαμένη αίσθηση του ανήκειν, την δύναμη της συλλογικότητας, τη χαρά του να μετασχηματίσουμε τον μικρόκοσμό μας για να αλλάξουμε τον κόσμο. Στη σημερινή εποχή των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, ή έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην συμμετοχική διαμόρφωση των προοδευτικών αλλαγών για κοινωνική δικαιοσύνη, δημιουργικότητα και αξιοπρέπεια.

Χρειάζεται να αναδείξουμε και πάλι τις ανθρωπιστικές αξίες ως τον κοινό παρονομαστή του κοινωνικού συμβολαίου της μετα-μνημονιακής Ελλάδας, της μετα-νεοφιλελεύθερης Ευρώπης.

Χρειάζεται να δημιουργήσουμε ένα νέο παράδειγμα, στο οποίο θα αξίζει τον κόπο να ανήκουμε σε αυτό, να είμαστε περήφανοι που το δημιουργήσαμε…

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.