Οι συζητήσεις σχετικά με την συνεργασία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στην εποχή της κρίσης έχουν χρωματιστεί, διεθνώς, με μια αυξανόμενη χροιά ανησυχίας. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα άλλης μιας σημαντικής υποχώρησης και οδεύει προς μια παγκόσμια οικονομική ύφεση. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ αποτελούν τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου και είναι πολύ στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Οι πιο πιεστικές προκλήσεις είναι η συνεχιζόμενη κρίση της απασχόλησης και η μείωση των προοπτικών για μια οικονομική ανάπτυξη. Η αποτυχία των πολιτικών φορέων, ειδικά εκείνων στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, να χαράξουν μια αποτελεσματική πολιτική για την αντιμετώπιση της ανεργίας και την πρόληψη των προβλημάτων όπως αυτό του χρέους και την κλιμάκωση της οικονομικής αστάθειας αποτελεί την πιο δυσοίωνη προοπτική για το 2014.

Οι διατλαντικές σχέσεις, όπως ορίζονται μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, βιώνουν σήμερα μια κρίση καθότι η τρέχουσα παγκόσμια τάξη δεν βασίζεται πλέον στον πόλεμο ανάμεσα στην Ανατολή και την Δύση. Από την μια πλευρά η ΕΕ, σύμφωνα με τους Αμερικανούς εμπειρογνώμονες, οφείλει πλέον να φροντίζει για την ευημερία και την ασφάλεια της, δίνοντας επίλυση στις αναταραχές στα σύνορα της (Λιβύη, Συρία), έτσι ώστε να αξιολογήσει εκ νέου την σχέση της με τις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, οι δράσεις της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στη Νότια Ευρώπη είναι όλο και περισσότερο προσανατολισμένες στην εσωτερική πολιτική, ενώ η ολοκληρωμένη εξωτερική πολιτική παρέμεινε μόνο μια δήλωση βουλήσεως. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια ήρθαν στο φως σημαντικές διαφορές στις διατλαντικές σχέσεις, όσον αφορά τις μεθόδους καταπολέμησης της τρομοκρατίας, την κλιματική πολιτική, την στρατηγική δράσης στο Αφγανιστάν, των σχέσεων με τη Ρωσία και την φορολογική πολιτική. Οι δύο πλευρές έχουν πολλές κοινές αξίες και ανησυχίες, και οι σχέσεις γίνονται όλο και πιο αλληλεξαρτώμενες και πολύπλοκες σε κάθε επίπεδο.

Οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν πως ο γενικός τόνος των διατλαντικών σχέσεων κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα υπήρξε αρκετά θετικός. Ωστόσο, ένας εποικοδομητικός τόνος δεν ισοδυναμεί απαραιτήτως με απτά αποτελέσματα στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν έρθει πρόσφατα σε συνεχείς αντιπαραθέσεις δημιουργώντας επικίνδυνες τριβές μεταξύ τους. Παρόλο τις αυξανόμενες αντιξοότητες, οι πολιτικές ελίτ τονίζουν ότι και οι δύο πλευρές του Ατλαντικού συνδέονται στενά και εξακολουθούν να μοιράζονται τις ίδιες αξίες. Τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ, συνειδητοποιούν ότι υπάρχει ένας τεράστιος ιστός οικονομικής και στρατηγικής αλληλεξάρτησης γύρο από την συνεργασία τους μιας και η διατλαντική σχέση είναι μια μοναδική κινητήρια δύναμη.

Τον περασμένο Φεβρουάριο, στο Συνέδριο Ασφάλειας στο Μόναχο, ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν τόνισε ότι η στρατηγική στροφή της Ουάσιγκτον προς την Ασία δεν θα έχει καμία επίπτωση στην ακμάζουσα σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Τα λόγια του κου. Μπάιντεν είχαν σαφώς ως στόχο να καθησυχάσουν την Ευρώπη τονίζοντας ότι, παρά κάποιες δυσκολίες, η διατλαντική σχέση είναι άθικτη. Επισήμαινε επανειλημμένα ότι Αμερική και Ευρώπη δεν ήταν ποτέ πιο κοντά.

Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του Αντιπρόεδρου, τα φαινόμενα τείνουν να επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν σύννεφα πάνω από τις Διαντλαντικές σχέσεις ιδιαίτερα μετά τις αποκαλύψεις για παράνομες παρακολουθήσεις των συνομιλιών των Ευρωπαίων εταίρων τους από την αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας. Η όλη υπόθεση έχει προκαλέσει μια έντονη «θύελλα» δημόσιας εχθρότητας απέναντι στην Ουάσιγκτον σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες θεωρώντας ότι οι Αμερικανοί έχουν πλέον ξεπεράσει τα όρια. Η αντίδραση παραμένει ισχυρή στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Γερμανία που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε αυτά τα θέματα δεδομένης της ιστορίας της και ειδικότερα μετά την επαλήθευση ότι παρακολουθούσαν το προσωπικό κινητό τηλέφωνο της Γερμανίδας Καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ. Το φαινόμενο των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, βέβαια, δεν είναι τωρινό χρονολογείται από την δεκαετία του 1970 όταν το οργανωμένο έγκλημα και η τρομοκρατία είχαν κάνει την παρουσία τους αισθητή αλλά και επικίνδυνη για την Δημόσια Τάξη των χωρών, ως επί το πλείστον, του Δυτικού κόσμου. Εξ αιτίας αυτών των φαινομένων, αλλά πάντα υπό την κάλυψη των Δικαστικών Αρχών, οι αρμόδιες Αρχές των χωρών προχωρούσαν όλο και περισσότερο στην επέκταση των παρακολουθήσεων με αποτέλεσμα να φθάσουμε στο σημερινό σημείο που η λειτουργία τους έχει γίνει ανεξέλεγκτη. Η Ηλεκτρονική Τεχνολογία τροφοδοτεί συνεχώς την κοινωνία με μεθόδους που είναι προκλητικές για τις Αρχές  και εάν δεν ληφθούν μέτρα για τον έλεγχό της, θα καταλήξουμε στο φαινόμενο του πάλε ποτέ Σοβιετικού Μπλοκ  όπου ο κάθε πολίτης παρακολουθούσε τον άλλο. Έτσι κατέληξαν, μετά τις αποκαλύψεις του Αμερικανού αναλυτή της Σ.Ι.Α. Σνόουντεν, οι Νατοϊκοί σύμμαχοι  να κατηγορεί ο ένας τον άλλον ότι παρακολουθείτο. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να κατευνάσουν ορισμένους από τους στενότερους συμμάχους τους καθώς οι επιβεβαιώσεις περί αμερικανικής κατασκοπείας διαδέχονται η μία την άλλην σε ανησυχητικά γρήγορους ρυθμούς. Οι τελευταίες, όμως, εξελίξεις στο σκάνδαλο των υποκλοπών κάθε άλλο παρά θετικές είναι. Για πρώτη φορά, στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Βραζιλία και η Γερμανία, καταρτίζουν ένα σχέδιο ψηφίσματος στον ΟΗΕ ώστε να δοθεί τέλος στην ανεξέλεγκτη κατασκοπεία και την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής. Η πράξη αυτή σηματοδοτεί την πρώτη μεγάλη διεθνή προσπάθεια να καταδικαστεί η διεθνή κατασκοπική δραστηριότητα της Αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας. Το θέμα απέχει πολύ από το να επιλυθεί και οι ΗΠΑ πρέπει να προετοιμαστούν για μια νέα δύσκολη εποχή στη διεθνή σκηνή.

Οι περισσότερες Αρχές θα φροντίσουν να ομαλοποιηθεί ο διατλαντικός διάλογος υπάρχει, όμως, μια αδιαμφισβήτητη τάση προς πιο εσωστρεφείς τάσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διανύουν μια φάση αυξημένου απομονωτισμού που ενδεχομένως να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στις διαπραγματεύσεις για την Διατλαντική Συνεργασία Εμπορίου και Επενδύσεων. Από την πλευρά της, η ΕΕ ασχολείται κυρίως με το μέλλον και τη σταθερότητα της ένωσης που, εξαρτάται από μια πληθώρα θεμάτων, όπως την οικονομική κρίση ή τον κίνδυνο κοινωνικών αναταραχών που, ενδεχομένως την φέρουν στα πρόθυρα διάλυσης. Εν μέσω της κρίσης χρέους η Ελλάδα είναι το μήλο της έριδος για το οποίο οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν πολύ διαφορετικές απόψεις και λύσεις. Οι Γερμανοί υποστηρίζουν, ακλόνητα, ότι η λιτότητα είναι ο καλύτερος τρόπος για την έξοδο από την κρίση, ενώ οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα πρέπει να επικεντρωθεί πλέον στην ανάπτυξη.

Οι πρόσφατες εξελίξεις, όπως η σύγκρουση για την αντιμετώπιση της Λιβύης, η την διαχείριση της κρίσης του ευρώ ή το σκάνδαλο των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, απεικονίζουν μερικές από τις διαφορές ανάμεσα Ευρωπαίων και Αμερικανών. Η υπόθεση βέβαια αυτή θα αποδείξει κατά πόσον οι Διατλαντικές Σχέσεις θα διατηρήσουν τους παλαιούς δεσμούς τους  ή θα διαταραχθούν και μέχρι ποίου σημείου, αφού η σοβαρότητά της αγγίζει ακόμη και τους Αρχηγούς των χωρών – μελών και Κυβερνήσεων της Βόρειο Ατλαντικής  Συμμαχίας. Για να υπάρξει πρόοδος, τόσο οι ηγέτες της ΕΕ όσο και των ΗΠΑ θα πρέπει να ανταποκριθούν στις διεθνείς ευθύνες τους και βρουν κοινές απαντήσεις σε σοβαρές προκλήσεις, μερικές των οποίων είναι εκτός διατλαντικών σχέσεων, διατηρώντας ανέπαφη την εσωτερική στήριξη. Αυτό είναι το μήνυμα που οι ηγέτες και των δύο πλευρών πρέπει να μεταδώσουν στους ψηφοφόρους τους, αλλά, και μεταξύ τους.

Πηγές:

-          NBC News: www.nbcnews.com

-          CNN: www.cnn.com

-          Congressional Research Service: http://www.fas.org/

-          EU Observer: http://euobserver.com

-          The New York Times: www.nytimes.com/‎

-          Foreign Policy: http://www.foreignpolicy.com/

Η Ειρήνη Μυλωνά είναι Ειδικός Διεθνών Σχέσεων με BA Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών - Mphil Διεθνής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης

• Ετικέτες: 
• Άνγκελα Μέρκελ
• Γερμανία
• Δημόσια Τάξη
• ΗΠΑ
• ΟΗΕ
• παρακολουθήσεις
• συνομιλίες