Η αλήθεια είναι ότι σήμερα σκόπευα να γράψω για τους πλειστηριασμούς. Κάθισα στο γραφείο, άνοιξα το κομπιούτερ και, πριν αρχίσω να πληκτρολογώ το άρθρο, είπα να ρίξω μια γρήγορη ματιά στο Ίντερνετ, να δω τι θέματα «παίζουν». Αμέσως μου τράβηξε το ενδιαφέρον μια έκθεση του ΟΟΣΑ. Δεν ήταν για τις οικονομικές προοπτικές, αλλά για τις επιδόσεις των μαθητών στις 34 χώρες του Οργανισμού καθώς και σε άλλες 31 χώρες. Σημειώνω απλώς πως οι 65 αυτές χώρες, στις οποίες έγινε η έρευνα, αντιπροσωπεύουν το 80% της παγκόσμιας οικονομίας. Η έρευνα διεξήχθη ανάμεσα σε 500.000 μαθητές, ηλικίας 15-16 χρόνων, και ήταν βασισμένη στο (διεθνώς αναγνωρισμένο και έγκυρο) σύστημα αξιολόγησης Pisa που γίνεται κάθε τρία χρόνια.

Μου τράβηξε λοιπόν το ενδιαφέρον -το σωστό είναι με τρόμαξε- η έρευνα επειδή τα ελληνόπουλα έμειναν μεταξεταστέα. Στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες κατέλαβαν την 31η θέση ανάμεσα στις 34 χώρες του ΟΟΣΑ και την 42η στις 65 χώρες που έγινε η έρευνα. Στην ανάγνωση  και την κατανόηση κειμένου η θέση που κατέλαβαν τα παιδιά μας ήταν η 30η και η 40η αντίστοιχα. Χειρότερα δεν γίνεται. Αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι όχι μόνον είμαστε κάτω από το μέσο όρο των ευρωπαϊκών κρατών, αλλά και ότι υποχωρήσαμε κατά 12 θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη (του 2009) αξιολόγηση, τότε τα πραγματικά γίνονται απελπιστικά.

Αυτή δεν είναι μια «παράπλευρη απώλεια» της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, είναι η μεγάλη, η καθοριστική απώλεια. Αποτελεί ένα είδος Ματζικέρτ για τον ελληνισμό. Αν μάλιστα η πτώση του επιπέδου των μαθητών μας συνδυαστεί με την «έξοδο» κυριολεκτικά των καλύτερων μυαλών της νεολαίας μας στο εξωτερικό, το πλήγμα που υφίσταται η Παιδεία είναι ανεπανόρθωτο, δυσαναπλήρωτο και μαθηματικά θα οδηγήσει στην πτώση του νεοελληνικού κράτους.

Το έθνος μπορεί να επιζήσει με λιγότερα σπίτια, με μικρότερους μισθούς, με ελάχιστες ανέσεις, με περιορισμένη κυριαρχία, θα εξαφανιστεί όμως αν χάσει το αίμα του, που είναι η νεολαία του, και αλλοιωθεί το DNA της ύπαρξής του, δηλαδή η μορφωτική, αξιακή και αισθητική αντίληψή του για τον κόσμο και τη θέση του σ' αυτόν. Ειδικά στις μέρες μας, που η πολυπλοκότητα, η εξειδίκευση και η καινοτομία είναι βασικοί όροι επιβίωσης στο παγκοσμιοποιημένο γήινο χωριό, η Παιδεία και η Εκπαίδευση παίζουν κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη των κοινωνιών.

Κι όμως, σ' αυτόν τον Καινούργιο Νέο Κόσμο, η Ελλάδα σπρώχνεται στις τελευταίες θέσεις. Είναι ουραγός, ενώ, λόγω μικρού μεγέθους, φυλετικού αναδέλφου και διακεκαυμένου γεωπολιτικού περιβάλλοντος έπρεπε να επιδιώκει να πρωτοπορεί στη μόρφωση, την εξειδίκευση, την καινοτομία. Είναι ο μόνος τρόπος για να μείνει όρθια και να συνεχίσει το μακρύ διαχρονικό της ταξίδι στον πλανήτη Γη.

Παρότι όλοι ομνύουν στην αναγκαιότητα της Παιδείας, κάνουν τα πάντα για να την εξαφανίσουν. Τα κονδύλια για την εκπαίδευση και την έρευνα συνεχώς περικόπτονται. Η υλικοτεχνική υποδομή είναι για κλάματα. Αριστεία, υποτροφίες, βραβεία δεν υπάρχουν. Δάσκαλοι και καθηγητές απολύονται. Αξιολόγηση άμα και επιμόρφωση δεν υφίσταται -επειδή τις αρνούνται οι ίδιοι οι διδάσκοντες. Η παραπαιδεία ανθεί. Τα πανεπιστήμια δεν ξέρεις πότε θα ανοίξουν, αλλά και αν ανοίξουν είναι περισσότερο χώροι «στρατολόγησης» κομματικών στελεχών, ενώ τα μαθήματα που γίνονται είναι κυρίως για το πως γίνεται μια διαδήλωση, μια κατάληψη, μια μολότοφ, μια σύγκρουση με την εξουσία.

Έχουμε φτάσει στο σημείο οι σχολικές αίθουσες, τα αμφιθέατρα και τα εργαστήρια, αντί να είναι προθάλαμοι επιστημονικής μετεξέλιξης, να είναι ζυμωτήρια ένταξης στους Πυρήνες της Φωτιάς και οσονούπω και στους Μελανοχίτωνες της Χρυσής Αυγής. Το έθνος χάνει τη φύτρα του και μεις τσακωνόμαστε για τους κολοκυνθοανθούς.

Αν αξίζει κάποιος βουλευτής να καταψηφίσει τον προϋπολογισμό -που αυτές τις μέρες συζητείται στη Βουλή- είναι μόνο και μόνο για τα ψίχουλα που προβλέπει για την εκπαίδευση. Κι όμως το θέμα περνάει στο ντούκου και οι εθνοπατέρες μας τυρβάζουν περί άλλων. Γι' αυτό και πάμε κατά διαόλου. Ακόμη κι αν η χώρα βγει από τα μνημόνια, ακόμη κι αν μειωθεί η ύφεση και η ανεργία είναι δύσκολο να σταθούμε ισότιμα στην Ευρώπη και στον κόσμο.

Η όποια ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας στα προϊόντα είναι άνευ αξίας, για το μέλλον της χώρας, όταν υπάρχει ραγδαία μείωση της ανταγωνιστικότητας στη γνώση. Η παραγωγή αγγουριών και η παροχή τουριστικών υπηρεσιών μπορεί να γίνουν φθηνότερες, όμως το αύριο της πατρίδας θα καθοριστεί κυρίαρχα από το γεγονός ότι το επιστημονικό της δυναμικό θα είναι ελλειμματικό, ανεκπαίδευτο, μη ανταγωνιστικό, εν τέλει φτενό. Τι μέλλον μπορεί να έχει μια χώρα που οικονομικά, έστω, ορθοποδεί, αλλά επιστημονικο-τεχνολογικά θα ανήκει στο προλεταριάτο; Σύντομα θα βρεθεί πάλι σε αδιέξοδο.

Ήδη χάνεται μια γενιά και ίσως χαθεί και δεύτερη. Και μάλιστα χάνονται γενιές που είχαν όλα τα φόντα -περισσότερα από κάθε άλλη προηγούμενη- να διαπρέψουν. Γενιές με εξωστρέφεια, ξένες γλώσσες, άνεση στην πληροφορική, χτισμένες διατροφικά και βιολογικο-ιατρικά σωστά. Γενιές με επιλογές, αυτοπεποίθηση και προσόντα που μπορούσαν να ανταγωνιστούν στα ίσα τους ξένους ομηλίκους τους.

Φεύ, όλα αυτά φαίνεται, όπως δείχνει η έρευνα του ΟΟΣΑ, γκρεμίζονται από την οικονομική κρίση και τη συνακόλουθη κοινωνική καταστροφή. Γιατί όπως ορθά επισημαίνεται στην ανάλυση του ΟΟΣΑ: οι μαθητές που προέρχονται από χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις υστερούν σε επιδόσεις. Και πλέον στην Ελλάδα η φτώχεια καλπάζει. Και όπως, επίσης ορθά, επισημαίνει ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ Iβ Λετέρμ : «Σε μια παγκόσμια οικονομία, η επιτυχία δεν μετράται πλέον με βάση τα εθνικά πρότυπα και μόνο, αλλά και με βάση τα εκπαιδευτικά συστήματα που οδηγούν στις καλύτερες επιδόσεις»...

  Δείτε εδώ  την έκθεση του ΟΟΣΑ και δυο παραδείγματα από τα τεστ Pisa.