ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Ερντογάν: Ο ηγέτης των Λουδιτών του 19ου αιώνα

Τέτοιες μέρες, πριν από 203 χρόνια έκανε την εμφάνισή του στην Αγγλία το περίφημο κίνημα των Λουδιτών οι οποίοι ανέλαβαν δράση κατά της …βιομηχανικής επανάστασης.

Οι Λουδίτες οι οποίοι έδρασαν από το 1811 έως και το 1816 σε μεγάλες πόλεις όπως το Μάτζεστερ, η Γιόρκ και το Νότιγχαμ κατέστρεφαν τα σύγχρονα, για την εποχή, μηχανήματα της κλωστοϋφαντουργίας διότι όπως πίστευαν αυτά ευθύνονταν για την ανεργία που μάστιζε τότε, την περίοδο των ναπολεόντειων πολέμων, την εργατική τάξη της Βρετανίας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.

Εμπνευστής τους ήταν κάποιος Νεντ Λουντ ο οποίος το 1779 είχε μπουκάρει σε μια βιοτεχνία στο Λέιτσεστερ και είχε καταστρέψει με μια βαριοπούλα δύο μηχανές πλεξίματος… Τριάντα χρόνια αργότερα ο Λουντ έγινε ο σκιώδης ηγέτης του κινήματος των Λουδιστών οι οποίοι με κουκούλες και μουτζουρωμένα πρόσωπα έμπαιναν στις υφαντουργίες και κατέστρεφαν ό,τι έβρισκαν. Ηταν τέτοια η έκταση της δράσης τους ώστε η βρετανική κυβέρνηση έκανε νόμο σύμφωνα με τον οποίο όποιος καταστρέφει μηχνάνημα τιμωρείται με απαγχονισμό.

Το κίνημα έσβησε παρασυρμένο από τις ατμομηχανές, τα χυτήρια σιδήρου και τους κινητήρες και νέων μηχανημάτων σε όλους σχεδόν τους τομείς παραγωγής αγαθών μη μπορώντας να ανακόψουν τις τεχνολογικές εξελίξεις και να βελτιώσουν τη θέση των εργατών. Προς το τέλος του 19ου αιώνα ο Καρλ Μαρξ εξήγησε τους λόγους της αποτυχίας τους: δεν ήταν τα υλικά μέσα παραγωγής ο ταξικός εχθρός αλλά οι κοινωνικές μορφές της εκμετάλλευσης των εργατικών χεριών και η κλοπή της υπεραξίας την οποία παράγουν.

Διακόσια χρόνια μετά ένας μακρινός «απόγονος» του Νεντ Λουντ αποφασίζει, από θέση εξουσίας αυτός, να «τιμωρήσει» τις Νέες Τεχνολογίες απαγορεύοντας τη λειτουργία των Social Media στην χώρα του, την Τουρκία. Σκοπός του (ή μάλλον φαντασίωσή του) δεν είναι βέβαια να προασπίσει έτσι τις θέσεις εργασίας και τα δικαιώματα των εργατών αλλά καταπνίξει τις φωνές κατά τους δεσποτισμού και της διαφθοράς της κυβέρνησής του.

Κάτι παρόμοιο και εξ’ ίσου ευτράπελο είχε συμβεί και στα τέλη της δεκαετίας του ’80 στην Ελλάδα όταν ο τότε υπουργός Τύπου, ο μακαρίτης Δημήτρης Μαρούδας, είχε απειλήσει ότι θα καταρρίψει τους δορυφόρους που υπερίπτανται της Ελλάδας και μεταδίδουν δορυφορικό τηλεοπτικό πρόγραμμα. Το τι ακολούθησε και το πώς φτάσαμε από την «άνοιξη του ραδιοφώνου» μέχρι και σήμερα, στην εποχή του twitter και του facebook το γνωρίζουμε και το ζούμε.

Ο Νεντ Λουντ και ο Ερντογάν μπορεί να έχουν διαφορετικές αφετηρίες και στόχευση έχουν όμως ένα κοινό: το ότι προσπαθούν να αναστρέψουν την πορεία της εξέλιξης υπερασπιζόμενοι τον Παλιό Κόσμο που καταρρέει κάτω από τα πόδια τους. ‘Η για να το πούμε πιο ποιητικά δανειζόμενοι έναν στίχο του Σαββόπουλου, δεν καταλαβαίνουν ότι «η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δική τους μελαγχολία».

Εκείνο που επίσης δεν έχουν καταλάβει οι Λουδίτες όλων των εποχών είτε έχουν εξουσία είτε όχι είναι ότι ο «πόλεμος» κατά των τεχνολογικών εξελίξεων όχι απλώς δεν τις αναστέλλει αλλά τουναντίον τις επιταχύνει δημιουργώντας νέα τοπία, νέα βήματα δημόσιας παρέμβασης, νέου χείμαρρους πληροφοριών. Αυτό συνέβη και με την απαγόρευση του twitter στην Τουρκία: η χρήση του αυξήθηκε κατακόρυφα καθώς οι χρήστες βρήκαν δεκάδες τρόπους για να παρακάμψουν φραγές και εμπόδια.

Προφανώς τα τεχνολογικά επιτεύγματα δεν είναι εξ’ ορισμού μόνο καλά ή μόνο κακά. Να επαναλάβουμε την κοινοτοπία που λέει ότι «με ένα μαχαίρι μπορείς να κόψεις ψωμί, μπορείς όμως να σφάξεις κι έναν άνθρωπο» όπως και ότι μέσα από τα Social Media μπορείς να αποκαλύψεις καλά κρυμμένες αλήθειες αλλά και να διασπείρεις ψεύδη και θεωρίες συνομωσίας. Όμως τα όποια αρνητικά κουβαλάει μαζί της η εξέλιξη δεν καταπολεμούνται με απαγορεύσεις αλλά με νέους τρόπους ρύθμισης, με νέα πλαίσια αρχών, με νέους προηγμένους θεσμούς, κατά κανόνα δημοκρατικούς.

Επιστροφή στον Παλιό Κόσμο δεν υπάρχει. Ούτε περίπτωση παλινόρθωσής του. Αυτό πρέπει να το χωνέψουν καλά οι ηγεμόνες μας αλλά και οι ηγεμονευόμενοι. Ακόμη και οι πρόσφατες διαπιστώσεις έπαψαν να ισχύουν. «Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς αφού υπάρχει η τηλεόραση» έλεγε ο Ουμπέρτο Έκο. Ακόμη κι αυτό όμως πλέον αλλάζει αφού «σήμερα μόνο οι ηλίθιοι μπορούν να επιβάλουν απαγορεύσεις αφού υπάρχει το twitter».

([email protected] – www.anemosnaftilos.gr)

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.