ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τριήμερο εθνικό πένθος στην Κολομβία

Πέθανε ο σπουδαίος συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, ο τιμημένος με Νόμπελ Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, απεβίωσε σε ηλικία 87 ετών.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Κολομβιανός συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες πέθανε στο σπίτι του στο Μεξικό. Το θάνατό του επιβεβαίωσε και ο πρόεδρος της Κολομβίας, Χουάν Μανουέλ Σάντος.

Ο 87χρονος συγγραφέας άφησε την τελευταία του πνοή και πέρασε στην αιωνιότητα, έχοντας δίπλα του την σύζυγό του και τους δυο γιους του, ανέφερε στο Twitter ο δημοσιογράφος του μεξικανικού τηλεοπτικού δικτύου Televisa Χοακίν Λόπες-Ντορίγα.

Στις 8 Απριλίου, ο 87χρονος συγγραφέας είχε πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο της πόλης του Μεξικό σε κατάσταση "πολύ αδύναμη", ύστερα από οκτώ ημέρες νοσηλείας για πνευμονία.

Η μεξικανική εφημερίδα El Universal είχε γράψει ότι ο καρκίνος των λεμφαδένων - από τον οποίο είχε προσβληθεί ο Μάρκες πριν από 15 χρόνια- εμφανίστηκε εκ νέου και τώρα έχει κάνει μετάσταση στους πνεύμονες, τα γάγγλια και το ήπαρ.

Ο Μάρκες εδώ και αρκετά χρόνια έχει αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή. Η τελευταία του δημόσια εμφάνιση ήταν στις 6 Μαρτίου, όταν έκλεισε τα 87 του χρόνια βγήκε για λίγα λεπτά από το σπίτι του, για να χαιρετίσει τους φωτορεπόρτερ και τους δημοσιογράφους που είχαν συγκεντρωθεί απ' έξω.

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1927 στο χωριό Αρακατάκα της Κολομβία. Το 1947 ξεκίνησε να σπουδάζει Νομική και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Μπογοτά.

Την ίδια χρονιά δημοσίευσε σε εφημερίδα το πρώτο του διήγημα, «Η Τρίτη Παραίτηση».

Το 1948 μετακόμισε στην Καρθαγένη της Ινδίας των Δυτικών Ινδιών και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά.

Πρωτοεμφανίστηκε το 1947 και το 1967 δημοσιεύτηκε το μυθιστόρημά του «Εκατό Χρόνια Μοναξιάς», το οποίο τον καθιέρωσε ως έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της εποχής μας, καθώς αποκόμισε αμέσως τις θετικότερες κριτικές.

mark3

Το 1982 του δόθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Άλλα έργα του είναι:

• La hojarasca (Τα νεκρά φύλλα, 1955)

• El coronel no tiene quien le escriba (Ο Συνταγματάρχης δεν έχει κανέναν να του γράψει, 1961)

• La mala hora (Η κακιά ώρα, 1962)

• Los funerales de la Mamá Grande (Η κηδεία της Μεγάλης Μάμα, 1962)

• Cien años de soledad (Εκατό χρόνια μοναξιάς, 1967) ― ελλην.μετάφρ.Αγγ.Βερυκοκάκη-Αρτέμη ("Νέα Σύνορα")

• El otoño del patriarca (Το φθινόπωρο του Πατριάρχη, 1975)

• Crónica de una muerte anunciada (Χρονικόν ενός προαναγγελθέντος θανάτου, 1981) ― ελλην.μετάφρ.Σωτηριάδου-Μπαράχας ("Νέα Σύνορα")

• El amor en los tiempos del cólera (Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας, 1985) ― ελλην.μετάφρ.Σωτηριάδου-Μπαράχας ("Νέα Σύνορα")

• La aventura de Miguel Littín clandestino en Chile (Η περιπέτεια του Μιγκέλ Λιττίν, λαθραίου στη Χιλή', 1986)

• El general en su laberinto (Ο στρατηγός μες στο λαβύρινθό του, 1989)

• Doce cuentos peregrinos (Δώδεκα διηγήματα περιπλανώμενα, 1992)

• Del amor y otros demonios (Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων, 1994)

• Noticia de un secuestro (Η είδηση μιας απαγωγής, 1996)

• Ανεμοσκορπίσματα

• Ζω για να τη διηγούμαι

Πατέρας του μαγικού ρεαλισμού

Ο Μάρκες, ο οποίος ξεκίνησε γράφοντας ρεπορτάζ για εφημερίδες, είναι ο δημιουργός του αριστουργήματος Εκατό Χρόνια Μοναξιά, μιας ονειρικής, επικής ιστορίας που συνέβαλε καθοριστικά να του απονεμηθεί το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1982.

Ο Γκαρσία Μάρκες για τους πιο πολλούς ειδικούς είναι ο πατέρας του λογοτεχνικού είδους του μαγικού ρεαλισμού, το οποίο σημάδεψε την έκρηξη της λογοτεχνικής παραγωγής στη Λατινική Αμερική τις δεκαετίας του 1960 και του 1970. Από τη γενιά του Μάρκες, μόνος επιζών απομένει ο Μάριο Βάργκας Γιόσα, ένας λογοτέχνης επίσης βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Οι δύο άνδρες, άλλοτε στενοί φίλοι, είχαν συγκρουστεί άγρια πολλές φορές.

mark2

Ο Γκαρσία Μάρκες —ή Γκάμπο, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι και οι θαυμαστές του— γεννήθηκε στην Αρακατάκα, μια πόλη στη βόρεια επαρχία Μαγκνταλένα της Κολομβίας, την 6η Μαρτίου του 1927. Το Μακόντο, το διάσημο φανταστικό χωριό όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση του μυθιστορήματός του Εκατό Χρόνια Μοναξιά, παραπέμπει ακριβώς στην Αρακατάκα.

Τα βιβλία του πιο γνωστού λατινοαμερικάνου συγγραφέα πούλησαν δεκάδες εκατομμύρια αντίτυπα. Αν και έγραφε ασταμάτητα νουβέλες και ιστορίες όπως το Ο Συνταγματάρχης Δεν Έχει Κανέναν Να Του Γράψει την δεκαετία του 1950 και του 1960, δυσκολεύτηκε για πολλά χρόνια να βρει τη φωνή του. Το έκανε όμως με δραματικό τρόπο στα Εκατό Χρόνια Μοναξιά, ένα βιβλίο που ο εκλιπών Κάρλος Φουέντες είχε αποκαλέσει κάποτε «τον λατινοαμερικάνικο Δον Κιχώτη». Ο Μάρκες συνέθεσε απίστευτα και υπερφυσικά συμβάντα με λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής και με τις πολιτικές πραγματικότητες της Λατινικής Αμερικής — άλλοτε κωμικές, άλλοτε τραγικές.

Ο ίδιος έλεγε πως προσπάθησε να γράψει όπως θυμόταν να λέει ιστορίες η γιαγιά του. «Έλεγε πράγματα που ακούγονταν υπερφυσικά και φανταστικά, αλλά τα έλεγε με απόλυτη φυσικότητα. Ανακάλυψα ότι αυτό που έπρεπε να κάνω ήταν να πιστέψω ο ίδιος και να γράψω με την ίδια έκφραση που τις έλεγε η γιαγιά μου: με πρόσωπο από πέτρα».

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, τα βιβλία του Μάρκες σημάδεψαν μια εξαιρετικά ταραγμένη εποχή στο μεγαλύτερο μέρος της Λατινικής Αμερικής — όταν το χάος ήταν το φυσιολογικό και η πραγματικότητα έμοιαζε να συνορεύει με το σουρεαλισμό.

Ο ίδιος έλεγε πως επηρεάστηκε βαθιά από τη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα αλλά και από σημαντικούς προγενέστερους και σύγχρονούς του λατινοαμερικάνους συγγραφείς, όπως ο Μεξικάνος Χουάν Ρούλφο ή ο Αργεντινός Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Ήταν ο Αμερικανός Ουίλιαμ Φόκνερ, είχε πει, εκείνος που τον ενέπνευσε να αναπαραστήσει με τον τρόπο που το έκανε «την ατμόσφαιρα, την παρακμή, την ζέστη» στο Μακόντο, το φανταστικό χωριό στο οποίο έδωσε το όνομα μιας μπανανοφυτείας λίγο έξω από την Αρακατάκα.

Γκάμπο ο «κομμουνιστής»

Όπως πολλοί από τους σύγχρονους του λατινοαμερικάνους λογοτέχνες, ο Γκαρσία Μάρκες αναμίχθηκε ενεργά στην πολιτική και φλέρταρε με τον κομμουνισμό.

Ταξίδεψε στην μετεπαναστατική Κούβα και ανέπτυξε μια στενή προσωπική φιλία με τον ηγέτη της, τον Φιδέλ Κάστρο. «Ένας άνθρωπος με απέραντο ταλέντο και τη γενναιοδωρία ενός παιδιού, ένας άνθρωπος για το αύριο», είχε γράψει ο Κάστρο για τον φίλο του το 2003. «Η λογοτεχνία του είναι απόδειξη της ευαισθησίας του και του γεγονότος ότι ποτέ δεν εγκατέλειψε τις ρίζες του, την λατινοαμερικάνικη έμπνευσή του, την πίστη του στην αλήθεια».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είχαν απαγορεύσει στον Γκαρσία Μάρκες να εισέρχεται στη χώρα για μια δεκαετία αφού συνέβαλε να ιδρυθεί το γραφείο του επίσημου πρακτορείου ειδήσεων της Κούβας στη Νέα Υόρκη, ενώ η Ουάσινγκτον τον κατηγορούσε επίσης πως χρηματοδοτούσε αριστερούς αντάρτες στην πατρίδα του.

Παρά τη μεγάλη φήμη του ως αριστερού διανοούμενου, επικριτές του είχαν στηλιτεύσει το ότι δεν έκανε όσα πιθανόν μπορούσε για να συμβάλει να τερματιστεί ο ατέλειωτος εμφύλιος πόλεμος στην Κολομβία. Αντ' αυτού, εγκατέλειψε την πατρίδα του και μετανάστευσε στο Μεξικό. Η ανελέητη κριτική που ασκούσε στους πολιτικούς στην Κολομβία αντηχεί ακόμη στα αυτιά πολλών.

Καταδίκαζε απερίφραστα τον λεγόμενο πόλεμο των ναρκωτικών των ΗΠΑ, ο οποίος, όπως έλεγε, δεν είναι «τίποτε άλλο παρά ένα εργαλείο επέμβασης στη Λατινική Αμερική». Αργότερα πάντως ανέπτυξε μια φιλία με τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον.

Ιστορική η αντιπαλότητα με τον Γιόσα

Η αντιπαλότητά του με τον Βάργκας Λιόσα έμεινε στην ιστορία. Οι δύο λογοτέχνες, άλλοτε φίλοι, σταμάτησαν να μιλάνε μια ημέρα το 1976, αφού ήρθαν στα χέρια έπειτα από μια σύγκρουσή τους εξαιτίας —ανάλογα με το ποιον πιστεύει κανείς— των πολιτικών τους διαφωνιών ή της γυναίκας του Βάργκας Λιόσα.

Βαρύς καπνιστής το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Γκαρσία Μάρκες διαγνώστηκε ότι έπασχε από καρκίνο στους λεμφαδένες το 1999, που όμως υποχώρησε μετά τη χημειοθεραπεία στην οποία είχε υποβληθεί.

Ο Γκαρσία Μάρκες αφήνει πίσω την Μερσέδες Μπάρσα, με την οποία ήταν παντρεμένος για πάνω από 55 χρόνια, και τους δύο του γιους, τον Ροδρίγο και τον Γκονσάλο.

 Τριήμερο πένθος στην Κολομβία

Ο πρόεδρος της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος κήρυξε σήμερα τριήμερο εθνικό πένθος στη μνήμη του τιμημένου με Νόμπελ συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.

«Για να αποτίσουμε φόρο τιμής στη μνήμη του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες κηρύσσω τριήμερο εθνικό πένθος», δήλωσε ο Σάντος στη διάρκεια ενός σύντομου τηλεοπτικού διαγγέλματος.

Ο κολομβιανός πρόεδρος ζήτησε επίσης «να κυματίζουν μεσίστιες οι σημαίες σε όλα τα δημόσια κτίρια». «Ελπίζουμε ότι οι Κολομβιανοί θα κάνουν το ίδιο στα σπίτια τους», επεσήμανε.

«Ολόκληρη η Κολομβία πενθεί, καθώς έφυγε ο πιο αγαπητός και αξιοθαύμαστος συμπατριώτης μας όλων των εποχών», σχολίασε ο Σάντος. «Υπήρξε, και δεν υπερβάλω, ο Κολομβιανός ο οποίος σε ολόκληρη την ιστορία της χώρας μας μετέφερε πιο μακριά και πιο ψηλά το όνομα της πατρίδας μας», συνέχισε.

Ο κολομβιανός πρόεδρος αναφέρθηκε στο έργο του Μάρκες, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1982, και στο είδος γραφής του, τον μαγικό ρεαλισμό.

«Για εμάς τους Κολομβιανούς ο Γκάμπο δεν εφηύρε τον μαγικό ρεαλισμό, ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπός του σε μια χώρα που εκπροσωπεί η ίδια τον μαγικό ρεαλισμό. Μια χώρα που συνδυάζει τη χαρά και τον πόνο, την ποίηση και τη σύγκρουση», επεσήμανε ο Σάντος.

Στη διάρκεια του διαγγέλματός του, ο Σάντος δεν διευκρίνισε αν η κηδεία του Μάρκες θα γίνει στο Μεξικό, όπου ζούσε από το 1961, ή στη γενέτειρα του. Όπως όμως δήλωσε στην οικογένεια του συγγραφέα θα θέσει στη διάθεσή της το προεδρικό αεροσκάφος για την περίπτωση που επιθυμεί να τον κηδέψει στην Κολομβία.

markezz

Από την πλευρά της μία από τις αδερφές του Μάρκες εξέφρασε την επιθυμία της η σορός του συγγραφέα να μεταφερθεί στην Κολομβία.

Την τελική απόφαση θα λάβει η σύζυγος του Μάρκες Μερσέδες Μπάρσα και οι δύο γιοι του Γκονσάλο και Ροδρίγο.

Παγκόσμια συγκίνηση - συλλυπητήρια από ηγέτες κρατών 

«Γεννήθηκε στην Κολομβία (αλλά) έκανε το Μεξικό το σπίτι του για δεκαετίες, πλουτίζοντας έτσι τη ζωή μας. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη», έγραψε ο πρόεδρος του Μεξικού Ενρίκε Πένια Νιέτο στο Twitter.

«Ένας μεγάλος συγγραφέας πέθανε. Το έργο του έδωσε μεγάλη απήχηση και κύρος στη λογοτεχνία. Τα βιβλία του θα τον κρατήσουν ζωντανό, θα συνεχίσουν να κερδίζουν αναγνώστες παντού. Εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στην οικογένειά του», είπε ο Βάργκας Λιόσα στην εφημερίδα Ελ Κομέρσιο του Περού. Οι δύο άλλοτε φίλοι είχαν αποξενωθεί στα μέσα της δεκαετίας του '70 και λέγεται ότι δεν μίλησαν ποτέ ξανά έκτοτε.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Μπαράκ Ομπάμα εξέφρασε επίσης τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Γκαρσία Μάρκες και σημείωσε πως «το έργο του Γκάμπο θα συνεχίσει» να εμπνέει «τις επόμενες γενιές». «Ο κόσμος έχασε έναν από τους μεγαλύτερους οραματιστές συγγραφείς του — έναν από τους αγαπημένους μου από όταν ήμουν νέος», ανέφερε ο Ομπάμα σε μια ανακοίνωσή του. «Είχα μια φορά το προνόμιο να συναντηθώ μαζί του στο Μεξικό, όπου μου χάρισε ένα βιβλίο με αφιέρωση που κρατάω ευλαβικά ως και σήμερα», πρόσθεσε ο Ομπάμα.

mark31

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, προσωπικός φίλος του Γκαρσία Μάρκες, εξέφρασε επίσης τα συλλυπητήριά του για το θάνατο του λογοτέχνη. «Από τότε που διάβασα τα Εκατό Χρόνια Μοναξιά πριν από 40 χρόνια και πλέον, πάντα μου προκαλούσαν θαυμασμό τα μοναδικά του δώρα της φαντασίας, της σαφήνειας της σκέψης, της συναισθηματικής εντιμότητας. Απαθανάτισε τον πόνο και τη χαρά της ανθρωπότητας σε σκηνικά τόσο πραγματικά όσο και μαγικά», ανέφερε ο Κλίντον σε μια ανακοίνωσή του. «Με τιμούσε να είμαι φίλος του και να γνωρίζω τη μεγάλη του καρδιά και το λαμπρό του μυαλό για πάνω από 20 χρόνια. Τα συλλυπητήριά μου στη (σ.σ. σύζυγό του) Μερσέδες, στην οικογένειά του, στους φίλους και στους θαυμαστές του σε όλο τον κόσμο».

 

 

 

1 αναγνώστες σχολίασαν

Συμμετοχή στην συζήτηση
  1. Αναφέρετε ότι : «Το 1948 μετακόμισε στην Καρθαγένη της Ινδίας των Δυτικών Ινδιών». Για την ακρίβεια δεν πρόκειται για πόλη της Ινδίας αλλά την πόλη της Κολομβίας Καρταγένα ή Cartagena, ως κομμάτι των Δυτικών Ινδιών, περιοχή της Καραϊβικής που δεν έχει καμμία σχέση με την Ινδία.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.