ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Θηλυκές & αρσενικές Αντιγόνες

 «Πόσες θηλυκές ή αρσενικές Αντιγόνες υπάρχουν»;

To κόκκινο φόρεμα της Φρανζουάζ Ζιλάρ έμοιαζε με ορμητικό χείμαρρο παρασέρνοντας τα μάτια των θεατών που κρατούσαν την αναπνοή τους.

Στην κατάμεστη αίθουσα του Μεγάρου δεν ακουγόταν «κιχ». Η περιβόητη Κομεντί Φρανσέζ παρουσίαζε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό την «Αντιγόνη» του Ζαν Ανουίγ. Έντονο το ενδιαφέρον του κοινού για τον Γάλλο δραματουργό των κλασικών γραμμάτων αλλά και για τον περίφημο θίασο που θα παρουσίαζε ένα καθαρά πολιτικό έργο στη χώρα που γέννησε την τραγωδία.

Τρεις πόρτες και τέσσερις καρέκλες καφενείου οριοθετούν το χώρο της τραγωδίας και σε υποβάλλουν σε μια στιγμιαία αίσθηση μαύρου και άσπρου. Το σκηνικό μια άδεια σκηνή. Το εκτός κάδρου κρατά μια δαιμονική ισορροπία.

Ξαναγυρίζω το βλέμμα στη μικροκαμωμένη Φρανσουάζ Ζιλάρ που σε λίγο θα αναμετρηθεί με τον ογκώδη Κρέοντα. Οι ήρωες του Ανούιγ ζουν ήδη την τραγικότητα των ρόλων τους. Η Αντιγόνη υπερκινητική, γεμάτη ζωή, αναμετράται με το τέλος της. Ξέρει ότι θα πεθάνει. Ο Κρέοντας θα επιβιώσει. Σαν επαγγελματίας πολιτικός θα κάνει συμβιβασμούς, θα συγκρουστεί με την Αντιγόνη. Θα προσπαθήσει να σκοτώσει την σκέψη της, τη νεότητα της, τον ρομαντισμό της, την επαναστατικότητά της. Η Αντιγόνη δε θέλει να συμβιβαστεί. Στόχος της είναι να μείνει πιστή στα ιδανικά της. Δεν θέλει να ζήσει.

Ο γάλλος δραματουργός ήταν ακόμη φοιτητής όταν διάβαζε και ξαναδιάβαζε την τραγωδία του Σοφοκλή. Η δική του «Αντιγόνη» γεννήθηκε ένα χειμωνιάτικο βράδυ του 1944. Το Παρίσι ήταν υπό γερμανική κατοχή και ο Χειμώνας δύσκολος. Ο Ζαν Ανούιγ θα υψώσει το ανάστημά του στους κατακτητές και θα γράψει τη δική του «Αντιγόνη». Μακριά από θυμωμένους βασιλιάδες και εθιμικούς νόμους ο Ανούιγ, θα πει το δικό του «όχι» στους γερμανούς κατακτητές, στην ίδιο τον ντετερμινισμό της ιστορίας.

Διαχρονική και τολμηρή η «Αντιγόνη» ξεφεύγει από θεωρίες και ερμηνείες.

Πάντως ο Ανουίγ άφησε ανοιχτό το παράθυρο στον κόσμο για το ποιος έχει δίκιο: η Αντιγόνη ή ο Κρέων;

Το πολιτικό πάθος της Αντιγόνης κατακτά δραματουργούς, σκηνοθέτες, ακόμη και νεαρούς μαθητές που αποστηθίζουν με ευκολία τους στίχους.

Ωστόσο όλα αυτά τα χρόνια η «Αντιγόνη» βάζει πολιτικά διλήμματα, προβάλλοντας τις σκέψεις του ποιητή για την πολιτική, την πόλη, τον πολίτη, τους νόμους, τη δημοκρατία. Ύβρις & πολιτική μπορούν να συνυπάρξουν;

Για τον Κορνήλιο Καστοριάδη η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή «είναι η τραγωδία με το μεγαλύτερο πάθος». Η έμμονη αγάπη της Αντιγόνης για τον αδελφό της έναντι της έμμονης αγάπης του Κρέοντα για την εξουσία. Η ανωτερότητα του νόμου απέναντι στο ανθρώπινο. Ο Κρέοντας ή η Αντιγόνη; Ποιος νόμος τελικά είναι ο ισχυρότερος; Μέγιστος δημιουργός ο Σοφοκλής, αφήνει ανοιχτή την πόρτα σε ποικιλία ερμηνειών, προβληματισμών, αντιθέσεων, φτιάχνοντας ταυτόχρονα ένα τραγικό αφήγημα, μια ξεχωριστεί παρακαταθήκη για το μέλλον. Σύμφωνα με τον Καστοριάδη πρόκειται στ’ αλήθεια για μια τραγωδία που φέρει τον άνθρωπο στο κέντρο του ιστορικού πεπρωμένου και τον καθιστά πρωταγωνιστή αυτού του πεπρωμένου.

«Αναρωτηθήκατε τι μπορεί να σημαίνει σήμερα η Αντιγόνη;» το ερώτημα της Γαλλίδας ηθοποιού αιωρείται για ελάχιστα λεπτά πάνω από τα κεφάλια μας.

Στην εποχή της βαθιάς ενδοσκόπησης ακόμη και το παραμικρό «κιχ» αφήνει το δικό του στίγμα. Οι άνθρωποι αρκούμαστε σε αυτό που ζούμε αυτή την στιγμή.

Ξαναγυρίζω το βλέμμα στη σκηνή. Ο ιδιοφυής σκηνοθέτης Μαρκ Πακέν θα βάλει το πλαίσιο και τα όρια. Η Αντιγόνη, παιδί της δικής μας εποχής, μας επιτίθεται, μας ταρακουνάει, θέλοντας να μας αφυπνίσει. Καθαρή σαν το νερό της πηγής, η φωνή της Αντιγόνης μας στέλνει αμείλικτα ερωτήματα. Ο μεγαλύτερος φόβος είναι αυτός της ιδεολογικής και πνευματικής μοναξιάς.

Η «Αντιγόνη» γοητεύει το αθηναϊκό κοινό με την αδυναμία της να αντισταθεί στην παρακμή της πολιτικής που έχει μολύνει κάθε πτυχή του κοινωνικού ιστού.

«Θα ήταν κρίμα να σκοτωθείς για μια ιστορία Πολιτικής», της λέει ο Κρέοντας στην προσπάθειά του να την σώσει. Η Αντιγόνη όμως αρνείται να παίξει το παιχνίδι της Πολιτικής και να κάνει συμβιβασμούς. «Εγώ μπορώ ακόμα να λέω όχι σε ό,τι δε μ’ αρέσει», απαντάει στον Κρέοντα για να εισπράξει τον απόλυτο κυνισμό των πολιτικών: «τίποτα δεν είναι αλήθεια εκτός από αυτά που δε λέγονται».

Ιδεαλίστρια και αντιηρωική η Αντιγόνη του σήμερα. Και όμορφη με «ένα τρόπο που σταματάει τα παιδιά στους δρόμους , με ένα τρόπο που αναστατώνει, που τρομάζει».

Η Ζιλάρ αποσύρεται. Η υποψία του κόκκινου φωτίζει τη σκηνή . Χορτασμένο από το θέαμα το κοινό, ξαναγυρίζει στην καθημερινότητα, περπατάει στους δρόμους της Αθήνας , μιας πόλης που άλλοτε μοιάζει με favela και άλλες φορές βυθίζεται στην αρχαιοπρέπεια και τον κλασικισμό της.

Πόσοι θέλουν να πουν ένα «όχι» στη χειραγώγηση του πολιτικού συστήματος;

Το μετέωρο πάθος της Γαλλίδας απευθύνεται σε όλες τις θηλυκές και αρσενικές «Αντιγόνες» που υπάρχουν δίπλα μας και αγωνίζονται με πάθος, χωρίς συμβιβασμούς και δεύτερες σκέψεις.

 

 

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.