Την περασμένη εβδομάδα μια αμερικανική εταιρεία τεχνολογιών ονόματι Cynk Technology εκτόξευσε την χρηματιστηριακή της αξία στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Το ποσό μπορεί να μην είναι συνηθισμένο, δεν είναι όμως και εξωφρενικό για τα δεδομένα των ΗΠΑ. Εκείνο που είναι εξωφρενικό είναι ότι Cynk απασχολεί έναν (1) εργαζόμενο, δεν έχει κέρδη, δεν έχει καν έσοδα και το μόνο περιουσιακό της στοιχείο είναι ένας site κι αυτό της κακιάς ώρας.

Success story ή «φούσκα»; Τι είναι success (επιτυχία) και τι «φούσκα»; Ποιος μπορεί να το πει;

Δεύτερη περίπτωση: Πριν λίγες εβδομάδες το κόστος δανεισμού της Ισπανίας σημείωσε πτωτικό ρεκόρ. Ένα κόστος που πριν λίγα χρόνια είχε εκτοξευτεί λόγω του ελλείμματος και της σχεδόν μηδενικής ανάπτυξης. Τι άλλαξε από τότε; Βγήκε η Ισπανία από την κρίση και εμφανίζεται τόσο ασφαλής για επενδύσεις; Μπήκε σε τροχιά ανάπτυξης; Επεσε η ανεργία; Όχι βέβαια!
Ξανά λοιπόν: Success story ή «φούσκα»; Τι είναι success (επιτυχία) και τι «φούσκα» τελικά;

Αντίστοιχα success stories (ή «φούσκες») κάνουν την εμφάνισή τους σε διάφορους τομείς της αμερικανικής αγοράς όπως στην αγορά έργων τέχνης, στις πωλήσεις αυτοκινήτων, στην αγορά ακριβών κατοικιών. Χωρίς να δικαιολογούνται από την γενικότερη εικόνα της οικονομίας, αμερικανικής και παγκόσμιας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός ουρανοξύστη, του One57, που ενώ βρίσκεται ακόμη στα αρχιτεκτονικά σχέδια έχει ήδη ξεπουλήσει με μέση τιμή αγοράς ενός διαμερίσματος στα 90 εκατ. δολάρια.

Πριν από ακριβώς μισό αιώνα έγινε μια ιστορική δική στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Επρόκειτο για την υπόθεση Jacobellis v. Ohio και αφορούσε μία γαλλική ταινία της εποχής , τους «Εραστές» (Les Amants) του Louis Malle με την Jeanne Moreau και Alain Cuny. Η ταινία είχε κατηγορηθεί ως πορνογραφική και είχε ζητηθεί να χαρακτηρισθεί «αυστηρώς ακατάλληλη» από την Πολιτεία του Οχάιο επειδή είχε μία δύο ερωτικές σκηνές. Ο κατηγορούμενος αιθουσάρχης, ο Nico Jacobellis κρίθηκε τελικά αθώος -όπως και η ταινία- καθώς κρίθηκε ότι το να χαρακτηρισθεί «σκληρό πορνό» θα συνιστούσε λογοκρισία, πράγμα αντισυνταγματικό.

Στην πραγματικότητα, ο λόγος που το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ «αθώωσε» την ταινία επειδή οι δικαστές δεν μπορούσαν να περιγράψουν νομικά το τι είναι και τι δεν είναι «σκληρό πορνό». Χαρακτηριστική είναι η φράση ενός από τους δικαστές, του Potter Stewart: «Με βάση το Σύνταγμα και του νόμους δεν μπορώ να πω με ακρίβεια τι είναι σκληρό πορνό. Μπορώ να το πω μόνο αν το δω κι οφείλω να ομολογήσω ότι βλέποντας την ταινία δεν το είδα».

Το ίδιο ακριβώς ισχύει με τα success stories και τις «φούσκες», αν δεν τα δούμε να «σκάνε» στα μούτρα μας, δεν μπορούμε να τα περιγράψουμε. Όμως η πρόσφατη κρίση που ξεκίνησε το 2008 θα έπρεπε να μας είχε κάνει όλους σοφότερους.

Οπως γράφει ο Omid Malekan στο Visual Stories blog – από το οποίο πήραμε τα παραπάνω παραδείγματα και την ιστορία για την υπόθεση Jacobellis v. Ohio- τα τελευταία έξι χρόνια οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας έχουν «τυπώσει» τρισεκατομμύρια δολάρια. Τα πρωτοφανή όμως αυτά ποσά δεν έφτασαν ποτέ στην πραγματική οικονομία αφού η κρίση παραμένει, επενδυτικές στρατηγικές δεν υπάρχουν, οι θέσεις εργασίας μειώνονται και οι μισθοί είτε πέφτουν είτε μένουν παγωμένοι. Κι αφού το χρήμα δεν μπορεί να μείνει ακίνητο, το παίρνει ο …άνεμος ή δημιουργεί «φούσκες» για να διοχετευτεί. Κι επειδή κανείς (πολιτικός ή τραπεζίτης) δεν θέλει να παραδεχτεί ότι δημιουργεί «φούσκες», τις βαφτίζει success stories.

Με άλλα λόγια: ό,τι έχουμε δει μέχρι τώρα είναι soft porno μπροστά σε αυτό που έρχεται. Διότι το ερώτημα δεν είναι αν μπορούμε ή όχι να περιγράψουμε τις «φούσκες» αλλά το πότε θα σκάσουν. Και μάλιστα με πάταγο!

Τα χειρότερα, δυστυχώς, έρχονται!