ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Το Ασφαλιστικό, η «Αριστερά της εξαίρεσης» και το κοινωνικό συμβόλαιο γενεών

Το Ασφαλιστικό δεν είναι τυχαίο θέμα. Και κάθε κυβέρνηση που έχει επιχειρήσει να το ανοίξει, έστω και εν μέρει, έχει βρεθεί πολύ γρήγορα στην «κάτω βόλτα».

Το σύστημα δεν «βγαίνει» εδώ και πολλά χρόνια. Ελλειμματικό και μη βιώσιμο ήταν πριν καν μπει η Ελλάδα στο Μνημόνιο, ενώ το περίφημο «κούρεμα» των αποθεματικών των ταμείων μέσω του PSI απλώς επιτάχυνε την καύση του φιτιλιού της, βραδυφλεγούς ως τότε, βόμβας στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος. Η ζημιά, μάλιστα, από το  PSI ήταν τέτοια, ώστε γνώστες του Ασφαλιστικού να υποστηρίζουν ότι, ακόμη κι αν το 2001 είχαν υιοθετηθεί οι μεταρρυθμίσεις του νομοσχεδίου Γιαννίτση, το σύστημα θα ήταν εκ νέου μη βιώσιμο. Σαν να μην έφτανε αυτό, τα δεκάδες νομικά «παράθυρα» που άνοιξαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις προκειμένου να οδηγήσουν στη συνταξιοδότηση 50άρηδες και 55άρηδες και να παρουσιάσουν «μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων» επιβάρυναν το πρόβλημα. Άλλωστε, όσοι αυτοαποκαλούμενοι ως «φιλελεύθεροι» προσπάθησαν να δώσουν φιλελεύθερες λύσεις, έλυσαν το θέμα με πρακτικές... ΕΣΣΔ: είναι ενδεικτικοί οι προνομιακοί όροι με τους οποίους συνταξιοδοτήθηκαν οι εργαζόμενοι της Ολυμπιακής Αεροπορίας, με μεγάλα μπόνους, παχυλότατες συντάξεις -και όλα αυτά, σε μικρή ηλικία.

Φυσικά, εκ πρώτης όψεως η εξίσωση είναι δύσκολη, αφού το Ασφαλιστικό στηρίζεται στις εισφορές των εργαζομένων που χρηματοδοτούν εν μέρει τις συντάξεις και την περίθαλψη των συνταξιούχων. Και σε μία χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα, ανεργία που σχεδόν αγγίζει το 30% και μεγάλα ποσοστά «μαύρης εργασίας», είναι προφανές ότι ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Πολλώ δε μάλλον όταν μιλάμε για μία χώρα που γηράσκει διαρκώς και με ανησυχητικούς ρυθμούς.

Σε κάθε περίπτωση, οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης προς τους δανειστές, αλλά και η διαρκής αιμορραγία του προϋπολογισμού από τις ανάγκες των ασφαλιστικών ταμείων δείχνουν πως τώρα δεν χωρά αναβολή. Το θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί γιατί θα το βρούμε μπροστά μας.

Αριστερό πρόσημο

Οι ιδέες της περίφημης Επιτροπής Σοφών προκάλεσαν σοκ και δέος. Και ευλόγως. Γιατί μία αριστερή κυβέρνηση οφείλει να κάνει μία μεταρρύθμιση με αριστερό πρόσημο και όχι να αναμασά ιδέες της επιτροπής Σπράου, του Πλάτωνα Τήνιου και των κατά καιρούς επίδοξων «σωτήρων» του Ασφαλιστικού. Η Επιτροπή Σοφών απλώς αναμάσησε τις ίδιες επώδυνες ιδέες, στην υπερβολή τους και δικαιολογημένα ξεσηκώθηκαν αντιδράσεις.

Το ερώτημα, όμως, είναι πώς μπορεί αυτή η  κυβέρνηση να εξασφαλίσει ότι η μεταρρύθμιση ενός συστήματος που δεν βγαίνει μπορεί να έχει αριστερό πρόσημο -την στιγμή, μάλιστα, που εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες και άνεργοι ζουν -ή, τουλάχιστον, προσπαθούν να επιβιώσουν- από την σύνταξη του παππού και της γιαγιάς;

Ευτυχώς για την κυβέρνηση, το Ασφαλιστικό έχει τόσες ανισότητες, τόσους πληβείους αλλά και πατρικίους, που υπάρχει ένα καλό σημείο αναφοράς: για παράδειγμα, πριν το υπουργείο Εργασίας αγγίξει το ποσοστό αναπλήρωσης των αγροτών, των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ ή στο ΤΑΕ, μπορεί να δει το ποσοστό αναπλήρωσης των στρατιωτικών, των ενόπλων γενικώς, των γιατρών, των μηχανικών, αλλά και των εργαζομένων σε ΔΕΚΟ.

Πριν η κυβέρνηση αγγίξει τις συντάξεις κάτω των 700-800 ευρώ ή το ΕΚΑΣ όσων βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, μπορεί να δει τί γίνεται με το ταμείο των συνταξιούχων του ΟΤΕ ή της ΔΕΗ, όπου κάθε χρόνο το κράτος επιδοτεί με περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ μερικές χιλιάδες συνταξιούχους.

Και, φυσικά, μαζί με όλα αυτά, μπορούν να τελειώσουν εδώ και τώρα οι πρόωρες συντάξεις -εκτός από τις μητέρες με ανήλικα και τα πραγματικά βαρέα και ανθυγιεινά- και άλλες «ευγενείς» παροχές των αρκετών «ευγενών» ταμείων.

Είναι προφανές πως όποια παρέμβαση κι αν γίνει, περικοπές και μειώσεις θα υπάρξουν. Όμως, μέσα σε αυτές τις περικοπές και τις μειώσεις, η κυβέρνηση μπορεί τουλάχιστον να δείξει ότι παρεμβαίνει με Δικαιοσύνη: ότι, δηλαδή, δεν αναγνωρίζει συνταξιούχους και ασφαλισμένους πολλών κατηγοριών και ταχυτήτων, ότι ένας υποστράτηγος δεν μπορεί να υπολογίζει τη σύνταξή του με βάση τις αποδοχές του ως υποστρατήγου και μόνον, ότι ένας μισθωτός δεν μπορεί να κάνει συμφωνία με τον εργοδότη του να «φαίνεται» ότι παίρνει τον ανώτατο μισθό για να πάρει σύνταξη μεγαλύτερη από τον μισθό που έπαιρνε όλα τα χρόνια του εργασιακού του βίου.

Το Ασφαλιστικό μπορεί να μεταρρυθμιστεί χωρίς να γίνει ανακεφαλαιοποιητικό, χωρίς τα ταμεία -ή το ταμείο, αν υπάρξει πλήρης ενοποίηση- να γίνει μία ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία. Ο χαρακτήρας του συστήματος μπορεί να μείνει αναδιανεμητικός και κοινωνικός, αν η κυβέρνηση τελειώσει με όλες τις στρεβλώσεις, τα αδικαιολόγητα προνόμια και την παραβίαση του κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ των γενεών.

Γιατί, αν κάποιος υποστηρίζει ότι ένα ευγενές ταμείο οφείλει να συνεχίσει να δίνει στους ασφαλισμένους του συντάξεις με ποσοστό αναπλήρωσης 120%, τότε ζητεί εξαίρεση από την μοίρα των υπολοίπων. Και αυτό μπορεί να είναι η «Αριστερά της εξαίρεσης», όμως δεν είναι καθόλου δίκαιο. Διότι μία ασφαλιστική μεταρρύθμιση οφείλει να αποκαταστήσει ξανά το κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των γενεών. Γιατί κάποια στιγμή θα πρέπει να πάρουν σύνταξη και οι σημερινοί 30άρηδες, αλλά και οι άνεργοι 40άρηδες. Όσο για τις εξαιρέσεις, ουδέποτε η Αριστερά είχε σχέση με αυτές...

1 αναγνώστες σχολίασαν

Συμμετοχή στην συζήτηση
  1. Orestis Mark 19:43 22/10/2015

    Το θέμα με τα ταμεία των ΟΤΕ ήταν εγκληματικό αφού ο οργανισμός έχει ιδιωτικοποιηθεί και είναι πλέον γερμανικός. Δηλαδή οι γερμανοί θα έχουν τα κέρδη απο τις δραστηριότητες τους μεσω του ΟΤΕ τα οποία κέρδη βγάζουν έξω και οι ελληνες φορολογούμενοι θα πληρώνουν τους συνταξιούχους του ΟΤΕ??

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.