ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Εμείς και η συνέχειά μας...

Η γενιά, που είναι η συνέχειά μας, κληρονομεί τις πράξεις και παραλήψεις μας, τον κόσμο όπου εκτυλίσσεται η ζωή τους.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά του κόσμου που οικοδομήσαμε;

Το σύστημα, του οποίου αποτελούσαμε συνιστώσες και δημιουργοί, μας είχε προσγειώσει σε ένα τρόπο ζωής που η εξουσία, το κέρδος και η υλική επιβίωση ήταν οι κυρίαρχες  παράμετροί του. Το πολιτικό σύστημα είχε ως κυρίαρχη φροντίδα τη διαχείριση των προβλημάτων και τη χειραγώγηση των μαζών, αντί για την επιδίωξη δημιουργίας περιβάλλοντος εμπέδωσης και προώθησης του «κοινού καλού». Η ηθική είχε αναχθεί σε υπόθεση της κρεβατοκάμαρας και όχι των κέντρων αποφάσεων, και η τιμολόγηση των πράξεων είχε αντικαταστήσει την ανθρώπινη προσέγγιση, την εγγύτητα. Ο πολιτισμός είχε να κάνει με το πολιτισμικό εμπόρευμα και όχι με την ανθρώπινη ολοκλήρωση. Η σεξουαλικότητα έγινε συνιστώσα της βιομηχανίας και η κουλτούρα ταυτίστηκε με τα αδηφάγα ΜΜΕ.

Η παγκοσμιοποίηση, αυτός ο υπερεθνικός καπιταλισμός, έχει συμβάλλει στο να ζυμωθεί  η ανθρωπότητα σε ένα σύνολο. Σήμερα έχουμε τουλάχιστον κοινή θέληση να επιβιώσουμε, αντιμέτωποι με κοινούς κινδύνους που προβάλλουν από παντού και απειλούν την ύπαρξή μας. Τίποτε δεν ενώνει τόσο αποτελεσματικά ένα είδος, όσο η πιθανότητα της εξαφάνισής του. Στο θάνατο τουλάχιστον είμαστε ενωμένοι. Στα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης είναι και το ότι οι κουλτούρες απέκτησαν εξωτικό περιτύλιγμα και έγιναν αγαθά προς πώληση από την τουριστική βιομηχανία.

Ένας από τους πιο δημοφιλείς κλάδους της βιομηχανίας πολιτισμού, με μεγάλη επιρροή, είναι τα sports. Περιέχουν αφοσίωση στο έθνος, συμβολικές τελετές, φανταστικούς θρύλους, ήρωες-είδωλα, μάχες, σωματική και πνευματική ικανοποίηση, εντυπωσιακό θέαμα και μια βαθιά αίσθηση του «ανήκειν».  Τα σπορ και όχι η θρησκεία είναι το όπιο των λαών.  Σ’ αυτό το προβληματικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί, ίσως είναι μια κάποια λύση να ζεις με μία πίστη-οποιαδήποτε πίστη- που να δίνει νόημα στη ζωή...

Το ερώτημα ποιο είναι το νόημα της ζωής απασχόλησε και θα απασχολεί τους φιλοσόφους στο διηνεκές. Για τους  καθημερινούς ανθρώπους τα μόνα που δίνουν μια αίσθηση του νοήματος  της ζωής είναι η ευτυχία ή ευδαιμονία (κατά τον Αριστοτέλη) και η αγάπη.

Η ευτυχία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την άσκηση της αρετής, μοιάζει περισσότερο με το να θέλεις να σε σέβονται. Και ακόμη, το να θυσιάσεις την ευτυχία σου για χάρη κάποιου άλλου είναι ίσως η πιο θαυμαστή πράξη που μπορεί κανείς να φανταστεί.

Ο Αριστοτέλης δεν ενδιαφέρεται αν κάποιος είναι επιτυχημένος στο επάγγελμα ή στην πολιτική, αλλά αν είναι επιτυχημένος άνθρωπος. Και, κατά τον Καζαντζάκη, αν έχει δίπλωμα ανθρώπου... Όμως, δεν μπορεί να είναι κανείς γενναιόδωρος, έντιμος, γενναίος, αν δεν είναι ελεύθερος πολίτης και δεν ζει σε πολιτικές συνθήκες που ευνοούν τις αρετές αυτές. Η ηθική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πολιτική. Η ευτυχία είναι υπόθεση θεσμών, απαιτεί κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες όπου έχεις την ελευθερία να ασκήσεις τις δημιουργικές σου δυνάμεις.

Η αγάπη είναι απρόσωπη. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να συμφιλιώσουμε την αναζήτηση της προσωπικής μας ολοκλήρωσης με το γεγονός ότι είμαστε κοινωνικά ζώα. Γιατί αγάπη σημαίνει να δημιουργείς για τον άλλο το χώρο μέσα στον οποίο μπορεί να προσεγγίσει τα όνειρά του, ενώ ταυτόχρονα κάνει το ίδιο κι αυτός για σένα. Και ακόμη, καμιά αναπηρία δεν αναστέλλει την ευτυχία και την αγάπη, γιατί ο άνθρωπος πλημμυρίζει από δυνατότητες, φτάνει μόνο να τις ανακαλύψει και να τις ενεργοποιήσει...

Όταν βλάπτουμε τους άλλους, σε βάθος χρόνου βλάπτουμε και τη δική μας ολοκλήρωση, η οποία εξαρτάται από την ελευθερία των άλλων να μετέχουν σ΄αυτήν.

Ο κόσμος στον οποίο αναγκάζουμε τη βιολογική μας συνέχεια να ζήσει δεν είναι αυτός που θα θέλαμε. Σε πολλά σημεία είναι παράδειγμα αποφυγής για ό, τι θα οικοδομηθεί στο μέλλον. Το συμπέρασμα όμως από τη δική μας κριτική-αξιολόγηση ίσως τους φανεί χρήσιμο: Το νόημα της ζωής είναι η ίδια η ζωή...και η ευτυχία και η αγάπη την εκφράζουν.

 

Ο. Καθ. Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

E-mail: [email protected]

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.