ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Όταν ο Ομπάμα μίλησε για τον Αντετοκούνμπο

«Ζητωκραυγάζουμε τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, που φαίνεται να βελτιώνεται κάθε χρόνο». Ήταν η στιγμή που ο Μπαράκ Ομπάμα, σε μια ομιλία που πληροί όλες τις προδιαγραφές (τη χρονική συγκυρία, τον ομιλητή, τον τόπο εκφώνησης και το περιεχόμενο) για να χαρακτηριστεί κάποια στιγμή στο μέλλον «ιστορική», ανέφερε το όνομα του Γιάννη Αντετοκούνμπο. Μια αναφορά που ήρθε αμέσως μετά από αυτήν στο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και που η τοποθέτησή της στο λόγο έλαβε ένα λανθάνοντα συμβολισμό, ο οποίος οικοδομήθηκε συνειδητά ή υποσυνείδητα.

Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. συνάντησε τον Γιάννη νωρίτερα μέσα στο 2016 και αφού ο τελευταίος είχε αρχίσει ήδη να καθιερώνεται στην ελίτ των σταρ του ΝΒΑ. Από τη συνάντησή τους είναι γνωστό ότι ο Ομπάμα «μέτρησε» την παλάμη του με αυτή του Έλληνα μπασκετμπολίστα και εντυπωσιάστηκε από το μέγεθός της. Φαίνεται όμως ότι δεν ήταν το μόνο που εντυπωσίασε τον Αμερικάνο πρόεδρο, ο οποίος, όπως είναι γνωστό, είναι και λάτρης του αθλήματος (καθώς είχε ζητήσει τη δημιουργία ενός γηπέδου μπάσκετ στο Λευκό Οίκο) και παλιός παίκτης. Ανάμεσά τους δημιουργήθηκε μια –πολιτιστική- σύνδεση, σύνδεση που ο Ομπάμα φαίνεται ότι δεν ξέχασε.

Η αναφορά στον Αντετοκούνμπο μπροστά στο ελληνικό κοινό είναι προφανές ότι θα συζητούνταν. Ο ίδιος ο Ομπάμα αποκλείεται να το αγνοούσε αυτό. Μάλλον το ήλπιζε κιόλας. Σε μεγάλο βαθμό γνωρίζει ότι ο Γιάννης μπορεί να πάρει στην ελληνική κοινωνία διαστάσεις συμβόλου και με τον τρόπο του συνέβαλε προς την κατεύθυνση αυτή.

Είναι πράγματι αξιοσημείωτο ότι στην παρούσα συγκυρία οι δύο κοινωνίες, η ελληνική και η αμερικάνικη, βιώνουν παρόμοιες, οξύμωρες στη φύση τους, κοινωνικές αντιφάσεις. Στις Η.Π.Α. η εκλογή του πρώτου Αφροαμερικάνου προέδρου το 2008 έπρεπε να σημάνει, θεωρητικά, την περαιτέρω περιθωριοποίηση των φαινομένων ρατσιστικής συμπεριφοράς. Αντίθετα, όμως, αυτά διαρκώς αυξάνονται, σε βαθμό που προβληματίζουν για το νεοσυντηρητικό προσανατολισμό των Η.Π.Α. Στην Ελλάδα, οι έπαινοι για την ανθρωπιστική στάση της πλειοψηφίας των πολιτών στο προσφυγικό ζήτημα (την οποία ο Αμερικάνος πρόεδρος επικρότησε στον υπερθετικό βαθμό) προσκρούουν στην καθιέρωση της ναζιστικής Χ.Α. στην τρίτη θέση της ελληνικής πολιτικής σκηνής και στις ρατσιστικές υστερίες που, αραιά και πού, εκστομίζονται από μερίδα εκπροσώπων της δεξιάς πτέρυγας του κοινοβουλίου. Το δε μέλλον είναι μη προβλέψιμο, καθώς είναι άγνωστο το τι θα γίνει με τις προσφυγικές ροές και το πόσο η ξενοφοβική υστερική ρητορεία θα ισχυροποιήσει τη θορυβώδη ρατσιστική μειοψηφία της χώρας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η χώρα θα κληθεί να διαχειριστεί ένα πρόβλημα ασύμμετρο με τις δικές της δυνατότητες μόνη της, με θεωρητικούς συμμάχους τις ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες, όμως, το φαινόμενο της ισχυροποίησης της ακροδεξιάς προβληματίζει.

Σε αυτό το πλαίσιο η αναφορά στο Γιάννη Αντετοκούνμπο λαμβάνει διαστάσεις συμβόλου, τέτοιες που ο ίδιος δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Δεν είναι απλά ο «παικταράς» και το μεγαλύτερο ταλέντο της Ελλάδας. Είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Και αυτό το αντιληφθήκαμε –και- κατά την ομιλία του Ομπάμα στο ΚΠΙΣΝ. Είναι ένα παιδί που ξεκίνησε από την περιοχή των Σεπολίων, γιος μεταναστών από τη Νιγηρία. Από τα πρώτα του σχολικά και αθλητικά βήματα γνώρισε την εκτίμηση των κατοίκων της περιοχής, αλλά και κάποια –λίγα, αλλά επίπονα για ένα παιδί- κρούσματα ρατσιστικής απαξίωσης. Σε πολύ μικρή ηλικία ο Γιάννης επιλέχτηκε από τους Bucks στη 15η θέση του αμερικάνικου draft και το όνομά του άρχισε να γίνεται γνωστό και στους μη μυημένους. Η πορεία του στο NBA και η κλήση του στην Εθνική τον έφερε στο γραφείο του τότε πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, και στο στόμα του  Μιχαλολιάκου, ο οποίος, ξερνώντας ρατσιστικό μίσος, τον παρομοίασε με χιμπατζή, δίνοντάς του με τον τρόπο αυτό και το πρώτο πολιτικό παράσημο. Ο Γιάννης δεν ήταν πλέον απλώς και μόνο ένας σπουδαίος Έλληνας μπασκετμπολίστας, αλλά και στόχος της μισαλλόδοξης ρητορείας των νοσταλγών του Χίτλερ.

Ο ίδιος ποτέ δεν αντέδρασε, ποτέ δεν πήρε θέση. Με τη δουλειά του, το ταλέντο του, το αγωνιστικό του πάθος και το γεμάτο του χαμόγελο αναρριχάται διαρκώς και ψηλότερα στην ελίτ του παγκόσμιου μπάσκετ. Στη χώρα μας έχει αναδειχθεί σε πρότυπο για χιλιάδες παιδιά. Η εξοικείωση με την ιδέα μιας κοινωνίας που αλλάζει, που γίνεται πιο ανοικτή, η αποδοχή του γεγονότος ότι η εθνική ταυτότητα έχει πολιτισμικά χαρακτηριστικά και όχι φυλετικά και λειτουργεί συνεκτικά και όχι διαχωριστικά (αντίληψη που έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική σκέψη, αλλά οι «ελληναράδες» του σήμερα αγνοούν), η κοινωνική εφαρμογή του οράματος του Χατζηδάκι για την «ελληνικότητα» που εξαφανίζει τις διαφορές «περνάνε» και από τον Αντετοκούνμπο, όσο και αν ο ίδιος δεν το στοχεύει, ούτε καν το φαντάζεται. Και όμως. Αρκεί να φανταστούμε ότι για έναν νέο που πανηγυρίζει τα καλάθια του Αντετοκούνμπο με την Εθνική Ελλάδας και τις νίκες του με τους Bucks η έννοια «Έλληνας» έχει πλέον –κυριολεκτικά- αποχρωματιστεί φυλετικά. Κάτι που είδαμε το καλοκαίρι, όταν  η Εθνική Ανδρών είχε στις τάξεις της τρεις «Αφροέλληνες», οι οποίοι έλαβαν το πιο ζεστό χειροκρότημα των φιλάθλων.

Η εξύμνηση του Αντετοκούνμπο από τον Ομπάμα ήρθε σε μια ώρα που η Ευρώπη και η Αμερική υψώνουν ή σχεδιάζουν να υψώσουν «τοίχους». Σε μια εποχή που ο κόσμος φαίνεται να αλλάζει. Η νίκη Τραμπ είναι το ανησυχητικό πρώτο μήνυμα, με την ελπίδα όλων το δεύτερο να αποφευχθεί –αν και το βλέμμα παραμένει στραμμένο στη Γαλλία. Σε έναν ύμνο για τη δημοκρατία, το σεβασμό στη διαφορετικότητα και την ανάδειξη της αναγκαιότητας για συνύπαρξη, σε μια καταγγελία για το ρατσιστικό μίσος η αναφορά στον Αντετοκούνμπο αποκτά άλλες διαστάσεις. Και όσο και αν σε μεγάλο βαθμό ο Γιάννης αποτελεί την απτή υλοποίηση του “American dream”, με την πορεία του από το περιθώριο και την αφάνεια στην απόλυτη καταξίωση, συμβολίζει και κάτι περισσότερο από αυτό.

Ο Αμερικάνος πρόεδρος και ο Αντετοκούνμπο έχουν κάποιες βασικές κοινές καταβολές. Προέρχονται από τις μειονότητες της χώρας τους, έχουν πιει νερό από την ίδια πηγή, στοχεύουν στην κορυφή και έχουν μια απίστευτη επικοινωνιακή αύρα. Και έχουν, σε ένα βαθμό, κοινό αξιακό σύστημα. «Ό,τι έμαθαν για τις σχέσεις και την ζωή, τους τα δίδαξε το μπάσκετ», παραφράζοντας τον Καμύ. Και το μπάσκετ διδάσκει το σεβασμό, την προσήλωση, τη συνεργασία, τον αγώνα...

 

 

Ο Βασίλης Νάστος είναι φιλόλογος-εκπαιδευτικός.

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.