ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Παράθυρα ευκαιρίας που ανοίγουν και πάντα κλείνουν με δύναμη...

Οχτώ χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η χώρα παραμένει σε καταστολή: η οικονομία καθηλωμένη στο τέλμα, η ανεργία σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, οι τράπεζες σε καθεστώς capital controls, οι καταθέσεις σε ιστορικά χαμηλά και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.

Στο διάστημα 2009 - 2015 έγιναν 5 φορές εθνικές εκλογές, είχαμε 5 πρωθυπουργούς και άφθονες υποσχέσεις για επαναδιαπραγματεύσεις, έξοδο από την κρίση, τερματισμό της λιτότητας, σκίσιμο των μνημονίων και μεγάλα ωραία λόγια. Όλα θα πήγαιναν καλύτερα αρκεί να έφευγαν οι «προηγούμενοι» και να έρχονταν μια καλύτερη κυβέρνηση με έναν καλύτερο πρωθυπουργό να δώσει μια “σίγουρη λύση” στο δράμα. Ωστόσο αυτό δεν συνέβη. Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρεου (ΠΑΣΟΚ) έφερε το πρώτο μνημόνιο, η «επαναδιαπραγμάτευση» Αντώνη Σαμαρά (ΝΔ) ένα ακόμα πιο βαρύ μνημόνιο και το «σκίσιμο» των μνημονίων του Αλέξη Τσίπρα (Σύριζα) έφερε το τρίτο, και βαρύτερο, μνημόνιο με ορίζοντα το 2018!

Σχεδόν μια δεκαετία, ύφεσης, κοινωνικής εξαθλίωσης, ξεπεσμού και επιτροπείας!
Θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτή η τραγωδία; Σαφέστατα ναι αρκεί το πολιτικό προσωπικό, αυτοί που είχαν τις ευθύνες για την πορεία της χώρας στα χέρια τους, η ηγεσία έδειχναν μια ελάχιστη συναίσθηση των ευθυνών τους και είχαν συμφωνήσει ή έστω επιτρέψει να υλοποιηθεί ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση. Αν είχαν εξαρχής συμφωνήσει και εφαρμόσει ένα από τα μνημόνια που υπογράφηκαν

Από το 2009 ανοίγουν παράθυρα ευκαιρία για τη χώρα τα οποία όμως κάθε φορά τα κλείνουμε με δύναμη και διολισθαίνουμε χαμηλότερα. Το 2009, ο άνθρωπος που οδήγησε με φόρα τη χώρα στον τοίχο της χρεοκοπίας (και συνέβαλε όσο λίγοι στην διάλυση της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας) ο Κώστας Καραμανλής εγκαταλείποντας το σκάφος άνοιξε ένα μεγάλο παράθυρο ευκαιρίας για τη χώρα. Μιλώντας στη ΔΕΘ το φθινόπωρο του 2009 είπε για όλα όσα έπρεπε να γίνουν και τα οποία θα έπρεπε να είχε κάνει ως πρωθυπουργός: άμεσα μέτρα για τον αυστηρότατο έλεγχο των δημόσιων δαπανών, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών.

Μιλώντας λίγο πριν τις εκλογές αφού εξήγγειλε σειρά σκληρών μέτρων και περικοπών, στο δημόσιο, το ασφαλιστικό και τις ΔΕΚΟ ο τότε πρωθυπουργός κατέληξε: «Ένα είναι βέβαιο: Αξίζει να πάρουμε, τώρα, σήμερα, τις δύσκολες αποφάσεις για να διασφαλίσουμε το μέλλον του τόπου και των παιδιών μας. Τα διλήμματα για τους πολίτες είναι ξεκάθαρα: Θέλουμε να περιορίσουμε το κόστος του Δημόσιου Τομέα ή να συρθούμε σε αύξηση των φόρων και αδυναμία πληρωμών; Θέλουμε να διασφαλίσουμε φορολογική δικαιοσύνη ή να επιβαρύνονται δυσανάλογα εκείνοι που πληρώνουν τους φόρους τους; Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του Ασφαλιστικού ή να αφήσουμε τα παιδιά μας χωρίς σύνταξη;»

Ωστόσο ο Γ. Παπανδρέου δεν εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να προσαρμόσει την τακτική του, να περιορίσει τη συνθηματολογία του “λεφτά υπάρχουν” και να επιδιώξει ευρύτερες συναινέσεις που ήταν τόσο απαραίτητες για την διαχείριση της τέλειες καταιγίδας που πλησίαζε. Ωστόσο η ευκαιρία χάθηκε. Ο Παπανδρέου διάλεξε το γνώριμο μονοπάτι. Το παράθυρο έκλεισε. Και έτσι έγινε πρωθυπουργός αλλά γρήγορα βρέθηκε σε αδιέξοδο. Ήρθε το πρώτο μνημόνιο και μαζί η αφόρητη πίεση όλων των κομμάτων συμπεριλαμβανομένου και μεγάλου μέρους του ΠΑΣΟΚ. Παρά τα λάθη που μπορεί να του καταλογίσει κανείς ωστόσο ο Γ. Παπανδρέου έλαβε μια πολύ γενναία απόφαση ανοίγοντας ένα ακόμα μεγάλο παράθυρο ευκαιρίας για τη χώρα: ζήτησε και επιδίωξε συνεννόηση με τον κ. Σαμαρά, συγκρότηση κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας αποδεχόμενος ακόμα και άλλο πρόσωπο για πρωθυπουργό. Ωστόσο και αυτή η ευκαιρία χάθηκε.

Άλλο ένα παράθυρο έκλεισε. Ο Σαμαράς ανυπόμονος να γίνει πρωθυπουργός, αρνήθηκε κάθε συνεργασία εντείνοντας τον αντιμνημονιακό του αγώνα. Το μνημόνιο ήταν «μείγμα ασφυξίας που παραλύει και τραυματίζει τον κοινωνικό ιστό», που «οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο, καταστρεπτικό για την οικονομία», ήταν ένα «διεθνές παράδειγμα προς αποφυγή», «ένα φάρμακο πιο επικίνδυνο από την ίδια την ασθένεια», «εσείς εδώ προτείνετε ένα φάρμακο σε δοσολογία που κινδυνεύει να σκοτώσει τον ασθενή», «συναίνεση σε λάθος πολιτική είναι έγκλημα», «να συναινέσω σε τι; Σε αυτό που διαλύει τη χώρα μου;», «δεν ψάχνετε για στήριξη αλλά για συνενόχους στην καταστροφή και εμείς συνένοχοί σας δεν πρόκειται να γίνουμε».

Ο καιρός πέρασε η χώρα πελαγοδρομούσε στα άγρια νερά της αβεβαιότητας και εν τέλει ο κ. Σαμαράς συμφώνησε, μετά τις αφόρητες πιέσεις των εταίρων – δανειστών, στη δημιουργία κυβέρνησης ειδικούς σκοπού με πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήμο. Εκεί το πολιτικό σύστημα και ειδικά Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ που είχαν τις μεγαλύτερες ευθύνες για την χρεοκοπία της χώρας είχαν άλλη μια μεγάλη ευκαιρία να αφήσουν στην άκρη το αλληλοφάγωμα να συνεργαστούν και να αφήσουν τον κ. Παπαδήμο να υλοποιήσει την συμφωνία, διασώζοντας τη χώρα. Να γίνει το δύσκολο έργο της προσαρμογής, και κατόπιν, αφού η χώρα επέστρεφε στην κανονικότητα να γίνονταν εκλογές.

Και αυτή τη φορά το παράθυρο ευκαιρίας άνοιξε και γρήγορα έκλεισε καθώς το πολιτικό προσωπικό ανυπόμονο να κυβερνήσει δεν μπορούσε να περιμένει. Ο Παπαδήμος ανατράπηκε γρήγορα. Έτσι έγιναν οι διπλές εκλογές του 2012 με την οικονομία να βυθίζεται, για 5 συνεχόμενο έτος, και τη χώρα να φλερτάρει με την έξοδο από το ευρώ.

Κάπως έτσι ο Σαμαράς έγινε πρωθυπουργός και αυτή τη φορά συνεργάστηκε με το ΠΑΣΟΚ για να υλοποιήσει το μνημόνιο, ωστόσο, και τα δυο κόμματα πια είχαν αποδυναμωθεί δραστικά. Ακολούθησαν περίπου 18 μήνες αβεβαιότητας και δύσκολης προσαρμογής και, επιτέλους, το 2014 φάνηκε κάτι να αλλάζει. Άλλο ένα παράθυρο ευκαιρίας για τη χώρα και την τόσο ταλαιπωρημένη κοινωνία άνοιξε, για να το κλείσει ανυπόμονα ένας νέος εν δυνάμει πρωθυπουργός: ο Αλέξης Τσίπρας.

Με μια άνευ προηγουμένου αντιμνημονιακή ρητορεία και διάθεση σύγκρουσης με όλους και για όλα ο Τσίπρας οδήγησε τη χώρα σε εκλογές στις αρχές του 2015 με αφορμή την εκλογή νέου προέδρου της Δημοκρατίας. Ακολούθησε μια αλλοπρόσαλλη διαπραγμάτευση στηριγμένη σε αυταπάτες, για να το θέσουμε ευγενικά, του τύπου “θα μας δώσουν τα λεφτά γιατί δεν τους συμφέρει να χρεοκοπήσουμε».

Διαπραγμάτευση που οδήγησε στην επιστροφή της οικονομίας σε ύφεση, τις τράπεζες σε (νέα) κατάρρευση, την επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών και έφερε τη χώρα μια ανάσα πριν τον εξοβελισμό της από την ευρωζώνη. Τον Αύγουστο του 2015, ταπεινωμένος ο Αλέξης Τσίπρας έφερε στη Βουλή το νέο, το τρίτο, μνημόνιο. Η στήριξη της νέας συμφωνίας από τη συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών δημιούργησε νέες προσδοκίες, ότι κάπου εδώ η περιπέτεια τελείωνε, ανοίγοντας ένα νέο μεγάλο παράθυρο ευκαιρίας για τη χώρα.

Επιτέλους, η νέα συμφωνία θα μπορούσε να υλοποιηθεί σε κλίμα σχετικής συναίνεσης και να οδηγήσει τη χώρα στην εκτός μνημονίων εποχή. Ωστόσο ένα και πλέον χρόνο μετά την υπογραφή του νέου μνημονίου φαίνεται ότι και αυτή τη φορά το παράθυρο ευκαιρίας κλείνει. Η κυβέρνηση συμπεριφέρεται με μια αλλόκοτη αλαζονεία, δεδομένης της καθολικής διάψευσης των στόχων της, και εξακολουθεί να αυτοπροσδιορίζεται ως η καλή αντιμνημονιακή πλευρά σε σχέση με τους κακούς μνημονιακούς. Η οικονομία και η κοινωνία ασφυκτιούν και το κύριο θέμα συζήτησης είναι ο κ. Πολύδωρας, τι θα γίνει με τα κανάλια και το ΕΣΡ!

Τα κόμματα εξακολουθούν να αδυνατούν όχι να συναινέσουν αλλά ούτε καν να συζητήσουν για βασικά ζητήματα και ο χρόνος κυλά. Η πρώτη αξιολόγηση που θα έπρεπε να ολοκληρωθεί το χειμώνα του 2015 «έκλεισε» μερικώς το καλοκαίρι του 2016 ενώ το σύνολο των προαπαιτούμενων ολοκληρώθηκε μόλις πριν από λίγες ημέρες! Η δεύτερη αξιολόγηση, που ξεκίνησε μόλις τώρα, θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2016! Έτσι η αβεβαιότητα παραμένει κυρίαρχη, ο φόβος για έναν νέο εκτροχιασμό της πορείας της χώρας ενισχύεται καθώς παγιώνεται η πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι μια ειδική περίπτωση χώρας αλλεργικής σε μεταρρυθμίσεις.

Ο καιρός περνά, η συμφωνία δεν υλοποιείται (ή υλοποιείται με τόσο μεγάλη καθυστέρηση που ακυρώνει την βελτίωση του κλίματος), η οικονομία παραμένει σε χαμηλή πτήση και η κοινωνία παραδίδεται στην απογοήτευση, την παραίτηση και τον κυνισμό.

Ο Γιάννης Παπαδογιάννης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τον περασμένο Νοέμβριο κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο «Από το Μεγάλο Πάρτι στη Χρεοκοπία – 1980-2015: Δημαγωγία και μοιραίες επιλογές» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος).

1 αναγνώστες σχολίασαν

Συμμετοχή στην συζήτηση
  1. Καλημέρα γιατί δεν μας λέει κάποιος ποιές είναι οι μεταρρυθμίσεις και τα προαπαιτούμενα αλλά όλοι αναγέρονται γενικά σ’αυτά ;

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.