ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Η Σύρος του ρεμπέτικου

Φτάσαμε σχεδόν μεσημέρι.
Τελευταίες μέρες του Μαρτίου και οι πρώτοι τουρίστες έχουν κάνει την εμφάνιση τους στο νησί. Ανεβαίνουμε τα σκαλιά έως την Άνω Σύρο. Η μηνιαία σειρά εκδηλώσεων ΔΙΑΛΟΓΟΙ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος , η οποία ήταν αφιερωμένη στην ιστορία του Ρεμπέτικου, ταξίδεψε στη γενέτειρα του Μάρκου.
«Μια φούντωση, μια φλόγα/ έχω μέσα στην καρδιά…».

Καθώς τριγυρνάς στα σοκάκια της πόλης, ακούς τη φωνή του Μάρκου. Το φτωχόπαιδο από τη Σύρο που θα γινόταν ο πατριάρχης του ρεμπέτικου. Ο Μάρκος γεννήθηκε το ν Μάιο του 1905 στο συνοικισμό Σκαλί στην Ερμούπολη. Πρωτότοκος από τα έξι παιδιά του Δομένικου και της Ελπίδας Βαμβακάρη, βγήκε από μικρός στη βιοπάλη. Εγκατέλειψε λόγω της φτώχειας το σχολείο όταν πήραν τον πατέρα του στο στρατό. Ακολούθησε την μάνα του στο εργοστάσιο αλλά δεν άντεξε. Πήγε να δουλέψει χασάπης, στη συνέχεια βρήκε δουλειά ως εφημεριδοπώλης , λούστρος τα βράδια για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα. Οι μουσικές του καταβολές δεν τον εγκαταλείπουν ποτέ . Ο πατέρας του έπαιζε φυσαρμόνικα και γκάιντα , ο Μάρκος τον ακολουθούσε όταν ήταν μικρός στα πανηγύρια. Το 1917 ένα ατυχές περιστατικό τον σπρώχνει να μπει λαθρεπιβάτης σε ένα καράβι για τον Πειραιά.

Τα επόμενα χρόνια ο Μάρκος θα γνωρίσει τα σφαγεία, τους τεκέδες, το χαμαλίκι, το τελωνείο, την αστυνομία, το μπουζούκι. «Λίγο πριν πάω στρατιώτης, το 1924, ή αρχή του ‘25, άκουσα κατά τύχη τον μπάρμπα Νίκο τον Αϊβαλιώτη να παίζει το μπουζούκι, το οποίον τόσο πολύ μου άρεσε, ώστε έκανα όρκο ότι αν δεν μάθω μπουζούκι θα κόψω τα χέρια μου με την τσατίρα που σπάνε τα κόκαλα στο μαγαζί...» γράφει ο Μάρκος στην αυτοβιογραφία του.

Από το 1930 έως το 1940, ο Μάρκος γράφει και ηχογραφεί τα τραγούδια του διευρύνοντας τη θεματολογία του ρεμπέτικου.
Το 1934, με τον Γιώργο τον Μπάτη, τον Ανέστο το Δελιά και το Στράτο Παγιουμτζή έφτιαξαν την ξακουστή Τετράδα του Πειραιώς και άρχιζαν να παίζουν στην μάντρα του Σαραντόπουλου στην Ανάσταση. Ο Μάρκος που ζει και δουλεύει στα σφαγεία έχει ήδη γράψει περίπου 50 τραγούδια. Ο Ανέστης Δελιάς, ο οποίος θα φύγει από ηρωίνη σε ηλικία μόλις 32 χρονών, είχε ηχογραφήσει το τσιφτετέλι «Μες στης πόλης το χαμάμ» που έγινε τεράστια επιτυχία. Ο Γιώργος Μπάτης, ιδιοκτήτης του περιβόητου καφενείου «Ζορζ Μπατέ», ήταν νονός της κομπανίας ενώ ο Στράτος Παγιουμτζής, ο μεγάλος ρεμπέτης ήταν η επίσημη φωνή της Τετράδας στις ηχογραφήσεις. Στη συνέχεια ο Μάρκος άνοιξε το δικό του μαγαζί στα Άσπρα Χώματα. Όμως η αρνητική απάντηση από την αστυνομία στο να δοθεί άδεια λειτουργίας στο μαγαζί του θα τον αναγκάσει να επιστρέψει για πρώτη φορά, μετά από πάρα πολλά χρόνια στην αγαπημένη του Σύρο. Ένα βράδυ που ο Μάρκος έπαιζε σε ένα μαγαζί στην παραλία και ο κόσμος τραγουδούσε, καθώς σήκωσε τα μάτια του είδε μια όμορφη κοπέλα. Όταν γύρισε στον Πειραιά, έγραψε την «Φραγκοσυριανή», ένα από τα τραγούδια με τις περισσότερες επανεκτελέσεις.

Στις 31 Ιανουαρίου του 1949, ο Μάνος Χατζηδάκις θα δώσει την περίφημη διάλεξη στο «Θέατρο Τέχνης» του Κάρολου Κουν. Μόλις 24 χρονών, μέσα στον Εμφύλιο, μίλησε με τόλμη και ειλικρίνεια για την ιδεολογία και αισθητική των απαγορευμένων και περιφρονημένων τραγουδιών, υποστηρίζοντας το ρεμπέτικο ως «μια τέχνη γνησίως και μοναδικά ελληνική». Το συνέδεσε με τη λαϊκή ζωγραφική , την «αυστηρή και απέριττη εκκλησιαστική υμνωδία», και στο τέλος ανέβασε και τον Βαμβακάρη με την κομπανία του και έπαιξε στη μέση της σκηνής. Τα «πέτρινα χρόνια» της ζωής του Μάρκου θα κρατήσουν μια δεκαετία. Το 1959, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης με ένα ποδήλατο πήγε στο σπίτι του στην Κοκκινιά, απεσταλμένος του Βασίλη Τσιτσάνη που ήταν εκείνη την εποχή καλλιτεχνικός διευθυντής της Columbia για να ηχογραφήσει παλιά και νέα του τραγούδια.
Μέσα από αυτές τις εκτελέσεις γνώρισε ο κόσμος το έργο του Μάρκου και των φίλων του, την λαϊκή μουσική εκείνης της εποχής.

Μουσικοί, επιστήμονες, μουσικολόγοι και τεχνίτες μουσικών οργάνων βρέθηκαν στη Σύρο σε μια κατάμεστη αίθουσα και συζήτησαν για τις ρίζες και την επιρροή που άσκησε το ρεμπέτικο στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Η πλήρης απενοχοποίησή του έγινε όταν το ρεμπέτικο μπήκε στα πανεπιστήμια και έγινε αντικείμενο έρευνας από ερευνητές όπως ο Παναγιώτης Κουνάδης που έχει ένα από τα καλύτερα αρχεία.

Το ρεμπέτικο επιβιώνει σήμερα μέσα από τη νέα γενιά δημιουργών που εμπνέουν ένα νέο τρόπο σκέψης. Πρωτοβουλίες όπως οι ΔΙΑΛΟΓΟΙ ενθαρρύνουν συζητήσεις ανάμεσα στο κοινό για καίρια θέματα της εποχής μας και συστήνουν νέους δημιουργούς που απευθύνονται σε ένα όλο και μεγαλύτερο κοινό .

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.