ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

Από την Ύβρη στο Μέτρο...

Ζούμε στην εποχή όπου η έλλειψη του μέτρου και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος κυριαρχούν...

Όπως είναι γνωστό, η βιόσφαιρα αποτελεί ένα σύστημα πεπερασμένο, μη αυξανόμενο και κλειστό, αν εξαιρέσουμε τη σταθερή εισροή ηλιακής ενέργειας, το οποίο υπόκειται στους περιορισμούς που θέτουν οι νόμοι της Θερμοδυναμικής: α) τον νόμο σύμφωνα με τον οποίο η ενέργεια διατηρείται (πεπερασμένη)- τίποτε δεν χάνεται, τίποτε δεν δημιουργείται και β) τον νόμο σύμφωνα με τον οποίο τα συστήματα έχουν τη φυσική τάση να μεταβαίνουν από την τάξη στην αταξία-από χαμηλή σε υψηλή εντροπία. Οι άνθρωποι καταναλώνουν χρήσιμους (χαμηλής εντροπίας) φυσικούς πόρους από τη φύση –ορυκτά καύσιμα και συγκεντρωμένα ορυκτά-και τα μετατρέπουν σε άχρηστα (υψηλής εντροπίας) απόβλητα.

Τελικά

«...η μάζα των αποβλήτων συνεχώς αυξάνεται και μαζί η ευθύνη μας, για μετάβαση από την εποχή της ύβρης στην εποχή του μέτρου και του σεβασμού της φύσης...».

Η ευαισθησία και η εφευρετικότητα των επιστημόνων, ιδιαίτερα των επιστημονικών κλάδων που οδηγούν την ανάπτυξη, μπορούν να είναι ο καταλύτης για τη μετάβαση σε μια εποχή του μέτρου. Ο σχεδιασμός προϊόντων με λιγότερη ύλη και μεγαλύτερη αντοχή και διάρκεια ζωής, η ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας, η αξιοποίηση παραπροϊόντων της βιομηχανίας, η ανακύκλωση και η αποδόμηση υλικών μαζί με την ευαισθητοποίηση των πολιτών μπορούν να δώσουν την ευκαιρία να ξαναγεννηθεί η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο.

Το μήνυμα

«...αύξηση της αποδοτικότητας, περιορισμός της σπατάλης, αξιοποίηση των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών, και υιοθέτηση συστήματος αξιών που οδηγούν στο μέτρο...».

Η φύση μας δείχνει τον δρόμο...

Παραδείγματα: α) Για να μετασχηματίσουμε τον ασβεστόλιθο σε ασβέστη πρέπει να τον θερμάνουμε στους 1500ο C, ενώ η κότα τον μετασχηματίζει σε κέλυφος αβγού μεγαλύτερης αντοχής σε 37ο C και β) Τα όστρακα και οι αράχνες είναι ακόμα πιο αποτελεσματικά: τα όστρακα παράγουν σε λιγότερο από 4ο C ένα κέλυφος που είναι ανθεκτικότερο από τα ειδικά κεραμικά που χρησιμοποιούνται για τους πυραύλους, ενώ οι αράχνες κατασκευάζουν έναν ιστό ανθεκτικότερο από το κέβλαρ που χρησιμοποιείται για τα αλεξίσφαιρα γιλέκα και παράγεται με τεράστια ενεργειακά κόστη μαζί με μεγάλη ποσότητα τοξικών αποβλήτων.

Παρατήρηση: Η φύση δεν αντιγράφεται, δεν παύει όμως να είναι πηγή έμπνευσης. Τα παραπάνω παραδείγματα (μια χονδροειδής προσέγγιση) έχουν σκοπό να δείξουν ότι τίποτε στη φύση δεν γίνεται τυχαία, παντού οικονομία, παντού ο βέλτιστος δρόμος...

Βιώνουμε την εποχή όπου η μεγέθυνση του όγκου των απορριμμάτων είναι μεγαλύτερη από τη δυνατότητα της οικονομίας και της κοινωνίας να διαχειριστεί τη νέα πραγματικότητα. Όλοι οφείλουμε να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας απέναντι στη φύση και στις γενιές του μέλλοντος.

Τι μπορούμε να ελπίζουμε;

Η χώρα μας διαθέτει αξιόλογο δυναμικό στους κλάδους της ενέργειας και των υλικών και μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση του πολιτισμού του μέλλοντος. Για μια τέτοια προοπτική είναι απαραίτητος ένας εθνικός σχεδιασμός που να περιλαμβάνει: α) τον εντοπισμό των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων που οδηγούν σε άσκοπη σπατάλη υλικού-ενέργειας, με στόχο την ανάληψη πρωτοβουλιών για μετριασμό τους, β) την καταγραφή, ενίσχυση και αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού που εστιάζει την έρευνά του στα υλικά και την ενέργεια και γ) την προώθηση κουλτούρας επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και περιορισμού σπατάλης φυσικών πόρων.

Ο σεβασμός στη φύση είναι ηθικό χρέος και προϋπόθεση επιβίωσης των μελλοντικών γενεών. Οι δυνατότητες υπάρχουν, η πολιτική βούληση για επένδυση στη γνώση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων του επιστημονικού μας δυναμικού είναι το ζητούμενο...

______________
Ο Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
E-mail: [email protected]

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.