ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ
ΑΝΔΡΕΑΣ
ΤΥΡΟΣ
76ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ: Μπορεί ο έρωτας να σώσει την εργατική τάξη;
Ευτυχώς, η λιακάδα επέστρεψε. Ευτυχώς, ο Άκι Καουρισμάκι έκανε το ίδιο. Ευτυχώς, δεν διακόπτεται η ηλεκτροδότηση και οι προβολές συνεχίζονται κανονικά, παρά τις απειλές των συνδικάτων. Γιατί, λοιπόν, τρία "ευτυχώς" δεν ισοδυναμούν με μιαν απέραντη ευτυχία; Επειδή η ζωή είναι πιο περίπλοκη και η ζωή στα φεστιβάλ του σινεμά ακόμα περισσότερο. Μπορεί οι ταραχές και το μένος εναντίον του Μακρόν, λόγω συνταξιοδοτικού, να μην κατηφόρισαν από το Παρίσι στην Ριβιέρα, όμως οι υπάλληλοι των ξενοδοχείων εδώ κλείνουν την Κρουαζέτ, ακριβώς μπροστά από την είσοδο του εμβληματικού όσο και ανακαινισμένου CARLTON. Ποιο το αίτημα τους; Καλύτερες συνθήκες εργασίας, εννοείται. Πρώτοι και καλύτεροι υποστηρικτές τους, οι σεναριογράφοι του Χόλιγουντ, που απεργούν εδώ κι εβδομάδες. Δίχως τους μεν και τους δε, βροντοφωνάζουν, το φεστιβάλ δεν θα υπήρχε.
Γιατί, μήπως νιώθουν ευχαριστημένοι οι δημοσιογράφοι; Συνεχείς οι διαμαρτυρίες, εξαιτίας του συστήματος ηλεκτρονικών εισιτηρίων και την απώλεια θέσεων. Πράγματι, αρκετές αίθουσες δεν γεμίζουν, ενώ το σύστημα δηλώνει παντού "πλήρες". Η διοργάνωση παραδέχεται με καθυστέρηση το πρόβλημα, δεν προλαβαίνει να το λύσει και οι 14.000 επισκέπτες στο τμήμα της Αγοράς, λίγο κλείνουν συμφωνίες, λίγο εκτοξεύουν ύβρεις. Κερασάκι στην τούρτα; Ενώ η βελτίωση του καιρού ευνοεί, αντικειμενικά, τις τολμηρές αμφιέσεις (αν τις λες ακόμη έτσι) προς τέρψιν οφθαλμολάγνων, τα φαινόμενα υπερβολής μετατρέπουν την απόλαυση σ' ενόχληση. Η Ιρίνα Σάικ, λέει, εμφανίστηκε με διαφανή εσώρουχα κάτω από τούλινο διαφανές, για να γίνει αντικείμενο αρνητικών σχολίων. Άβυσσος. Μήπως να απονέμεται και Χρυσός Φοίνικας Καλύτερου Ημίγυμνου, ν' αποκτήσουν λίγη σοβαρότητα (λέμε τώρα) οι παρόμοιες σωματικές-ενδυματολογικές επιδείξεις;
Κι ενώ οι υπάλληλοι, οι δημοσιογράφοι και οι σεναριογράφοι διεκδικούν καλύτερες συνθήκες εργασίας, μια ανειδίκευτη κι ένας αλκοολικός υποφέρουν από μοναξιά. Γνωρίζονται τυχαία σ' ένα καραόκε του Ελσίνκι. Η φινλανδική κυβέρνηση ανακοινώνει σχέδιο στέγασης των απόκληρων, στο ραδιόφωνο μαίνεται η πολιορκία της Μαριούπολης. Καθώς χάνουν τη μια δουλειά μετά την άλλη, οι ήρωες του Άκι Καουρισμάκι δεν έχουν καιρό για την Ουκρανία. Σμίγουν, χωρίζουν, λιγόλογοι κι αμήχανοι, πηγαίνουν σινεμά, αρπάζονται από το ελάχιστο. Όλο και πιο δύσπιστος απέναντι στον σύγχρονο κόσμο, όλο και πιο πιστός στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (ειρωνεία, ουμανισμός, μινιμαλισμός εκφραστικός) ο Καουρισμάκι καταφέρνει να χωρέσει στα 82 λεπτά του "FALLEN LEAVES" μια φέτα ζωής και μια φέτα σινεμά σε πλήρη αρμονία, εμπεριέχοντας την μοναξιά, το κοινωνικό δράμα, το πολιτικό σχόλιο, την σχέση μουσικής και ψυχολογίας, την λεπτή ισορροπία κωμικού-τραγικού, τον κρίσιμο ρόλο της τυχαιότητας και, υπεράνω όλων, την πρωταρχική δύναμη του έρωτα, ως παράγοντα αισιοδοξίας και αυτογνωσίας.
Τι κρίμα, για να διατυπωθεί ένα συγγενές περιεχόμενο, ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν χρειάζεται 100 λεπτά επιπλέον, πασχίζοντας να ισορροπήσει ανάμεσα στην μικρότερη ιστορία (σχέση καθηγητή-μαθήτριας που εγείρει ερωτηματικά, καχυποψία και καταγγελίες) και στην μεγαλύτερη (ο ίδιος εκπαιδευτικός σ' ένα αδιέξοδο ερωτικό τρίγωνο με τον συγκάτοικό του και την όμορφη, τραυματισμένη, σωματικά και ψυχικά, συνάδελφό τους), ενώ επί της ουσίας του χρησιμεύουν ως όχημα για την επιχειρούμενη βυθομέτρηση της τουρκικής κοινωνίας, μ' επίκεντρο μιαν κωμόπολη της Ανατολίας, εκεί απ' όπου αντλεί την εκλογική του υποστήριξη ο πρόεδρος Ερντογάν. ο τίτλος "About Dry Grasses" περιγράφει, αρχικά, την πρασινάδα που κρύβεται κάτω από το χιόνι, ώσπου να έρθουν το καλοκαίρι, οι διακοπές, οι μεταθέσεις. Υπαινίσσεται, όμως, και τον κόσμο της απόκρυψης, την βαθύτερη εκδοχή της πραγματικότητας, δίπλα στην ρητορική της Γαλάζιας Πατρίδας, του εθνικισμού, των προκαταλήψεων και των ψιθύρων, του χάσματος των γενεών και της απουσίας έντιμου διαλόγου. Ένας τέτοιος δυστυχώς, πέραν του ημιώρου, ανατινάζει την αφηγηματική, στυλιζαρισμένη ισορροπία, περίεργο αληθινά για τον ήδη κάτοχο ενός χρυσού βραβείου, εδώ, στο παρελθόν ("Χειμερία Νάρκη").
Τι άλλο; Δείγμα της αφρικανικής έκρηξης, το ερωτικό δράμα "Banel & Adama" της Ραμάτα Σι από την Σενεγάλη κι ένας Τζουντ Λο ως Ερρίκος 8ος στην μέτρια ιστορική τοιχογραφία ""FIREBRAND" του Καρίμ Αϊνούζ. Το πρόγραμμα κατηφορίζει κιόλας.