ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ

(Δεν) Μπορούν οι μετανάστες να ψηφίζουν – Τι προβλέπει η απόφαση του ΣτΕ και ο νόμος Ραγκούση

Στο προσκήνιο έχει επανέλθει ο νόμος Ραγκούση, σχετικά με το μεταναστευτικό, ενόψει των επικείμενων δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, καθώς έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις για το αν οι μετανάστες μπορούν ή όχι να ψηφίζουν στις εκλογές.

Βάσει των οικείων διατάξεων του ν. 3838/2010 τροποποιήθηκε το έως τότε ισχύον νομικό καθεστώς απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας.

Η πιο σημαντική από τις τροποποιήσεις αφορούσε την προσθήκη νέων τρόπων κτήσεως της ελληνικής ιθαγένειας, οι οποίοι σχετίζονταν με τυπικά κριτήρια, όπως είναι η νόμιμη παραμονή στη χώρα και η διάρκεια αυτής (βάσει της αρχής του δικαίου του εδάφους – ius soli), κατ’ απόκλιση της θεμελιώδους αρχής του δικαίου της καταγωγής (ius sanguinis), ως αυτόματου τρόπου κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας.

Συνοπτικά, οι νέες περιπτώσεις αποκτήσεως της ελληνικής ιθαγένειας, κατά τις ως άνω διατάξεις, ήταν α) απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας από ανήλικα τέκνα αλλοδαπών υπηκόων που γεννιούνται στην Ελλάδα και των οποίων οι γονείς διαμένουν στη χώρα επί πέντε έτη, υπό την προϋπόθεση ότι η διαμονή είναι μόνιμη και νόμιμη, β) απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας από τέκνα αλλοδαπών που φοίτησαν επί έξι έτη σε ελληνικά σχολεία και γ) απόκτηση της ελληνική ιθαγένειας από ενήλικους αλλοδαπούς με δήλωσή τους μεταξύ 18ου και 21ου έτους, εφόσον φοίτησαν επί έξι έτη σε ελληνικό σχολείο.

Περαιτέρω δυνάμει του άρθρου 14 του ν. 3838/2010 προβλέφθηκε η υπό προϋποθέσεις δυνατότητα συμμετοχής Ομογενών και λοιπών αλλοδαπών υπηκόων τρίτων χωρών στις εκλογές της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης με δικαίωμα ψήφου. Ο σκοπός της ρύθμισης αυτής, όπως αυτός διατυπώνεται στην εισηγητική έκθεση του νόμου, είναι η ομαλή ένταξη του αλλοδαπού από το καθεστώς του απλού μετανάστη προς αυτό του πολίτη καθόσον «..στο πλαίσιο αυτό η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές αναδεικνύεται ως ...ένα δοκιμαστικό προστάδιο ιθαγένειας..».

Οι ανωτέρω διατάξεις θεσπίστηκαν στις βάσεις της ενσωμάτωσης του πληθυσμού που είχε εισέλθει στη χωρά κατά τη τελευταία δεκαπενταετία και της επισφράγισης της οικονομικοκοινωνικής ενσωμάτωσης αυτής με την πλήρη συμμετοχή στη πολιτική ζωή, δια χορηγήσεως του δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι, το οποίο προσφέρει μόνον η Ελληνική Ιθαγένεια στο κάτοχό της.

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την υπ’αριθμ. 460/2013 απόφαση της, η οποία (απόφαση), επανερχόμενη στο προσκήνιο, ενόψει των επικείμενων δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις, έκρινε τις ανωτέρω διατάξεις ως αντισυνταγματικές. Η πλειονοψηφία των Συμβούλων του Ανώτατου Ακυρωτικού κατέληξε στη διαπίστωση ότι είναι στην ευχέρεια του νομοθέτη, κατά το καθορισμό των προϋποθέσεων της ελληνικής ιθαγένειας, να αποκλίνει από την βασική αρχή του δικαίου της καταγωγής, ως βασικού τρόπου κτήσεως της ιθαγένειας και να προβλέψει τρόπους ιθαγένειας βάσει της αρχής του δικαίου του εδάφους και συνακόλουθα να θεσπίζει για τις περιπτώσεις αυτές τυπικά κριτήρια.

Πλην όμως, κατά τη κρίση των πλειονότητας των Συμβούλων, το ελληνικό κράτος ιδρύθηκε και υπάρχει ως εθνικό κράτος, χαρακτήρα τον οποίο εγγυάται το άρθρο 1 παρ. 3 του Συντάγματος. Ως τέτοιο κράτος είναι ενταγμένο σε μια υπερεθνική κοινότητα κρατών (Ευρωπαϊκή Ένωση) με παρόμοιες συνταγματικές παραδόσεις, η οποία σέβεται (αρ. 4 παρ. 2 Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση) την εθνική ταυτότητα των κρατών μελών καθώς και το γεγονός ότι αυτά δεν είναι οργανισμοί ασπόνδυλοι και εφήμερα δημιουργήματα, αλλά έκαστο παριστά διαχρονική ενότητα και κοινότητα με σχετικώς σταθερά ήθη και έθιμα, κοινή γλώσσα και μακρά παράδοση. Ακολούθως, όλα τα παραπάνω δεσμεύουν το νομοθέτη, κατά το καθορισμό των προϋποθέσεων της ελληνικής ιθαγένειας να συνδυάζει τα τυπικά κριτήρια με ουσιαστικά, ώστε να τεκμηριώνεται ο γνήσιος δεσμός του αλλοδαπού με την ελληνική κοινωνία. Σε διαφορετική περίπτωση, θα ήταν εφικτός ο αυθαίρετος προσδιορισμός της σύνθεσης του λαού, με την προσθήκη προσώπων ποικίλης προέλευσης, με χαλαρή ή ανύπαρκτη ενσωμάτωση.

Ειδικότερα, με την ανωτέρω απόφαση, δεν απερρίφθη άνευ ετέρου η πιθανότητα της χορήγησης της ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς, οι οποίοι πληρούν ένα σύνολο τυπικών προϋποθέσεων, τις οποίες θέτει ο νομοθέτης, αλλά αποσαφηνίστηκε πως τυπικά απλώς, κριτήρια δεν είναι αρκετά, δίχως να ληφθούν υπόψη και ουσιαστικά κριτήρια πιστοποίησης της κοινωνικής ενσωμάτωσης του αλλοδαπού. Όσον αφορά δε στις επίμαχες διατάξεις, αποδόθηκε μομφή στο νομοθέτη, διότι με τα κριτήρια απονομής ιθαγένειας που προβλέπουν οι τελευταίες, δεν τεκμηριώνεται ουσιαστική ένταξη των ενηλίκων αλλοδαπών στην ελληνική κοινωνία, καθόσον δεν εξετάζεται, ούτε τίθεται ως κριτήριο, εάν αυτοί εισήλθα νόμιμα στη χώρα. Ούτε άλλωστε, κατά την ανωτέρω απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της

Επικρατείας, εξυπηρετείται η εξακρίβωση της επιζητούμενης ένταξης του ανήλικου τέκνου αλλοδαπών γονέων, μόνον με την πλήρωση της προϋπόθεσης της φοίτησης σε ελληνικό σχολείο επί μία εξαετία, δεδομένου ότι ο νόμος δεν αξιώνει και μια ουσιαστική σχέση των γονέων με τη χώρα.

*Δικηγόρος, Υποψήφιος Σύμβουλος Δ.Σ.Α. με το συνδυασμό "Κοινωνία των Δικηγόρων" και υποψήφιο Πρόεδρο το Γιάννη Αδαμόπουλο

Δεν υπάρχουν ακόμη σχόλια.

Υποβολή απάντησης

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιο σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ.
Παρακαλώ εισάγετε το email σας εδώ.