Μεξικανός βραβεύει Μεξικανό. Οι Έλληνες γιατί πανηγυρίζουν; Επειδή βιάζονται ν’ απομακρυνθούν από το Μάτι. Επειδή ο απελπισμένος από την υπερηφάνεια πιάνεται. Ας είναι και δανεική και μετά βίας 48ωρη. Επειδή τα ψέματα κουράστηκαν να τα πιστεύουν, ενώ τα παραμύθια όχι. Σε κάθε περίπτωση, ο άνθρωπος δεν είναι πουλί. Ούτε ποδόσφαιρο το σινεμά. Στο πρώτο, για παράδειγμα, δεν μπορεί να διαιτητεύσει ποτέ κανείς Μεξικανός παιχνίδι του Μεξικού, ανεξαρτήτως αντιπάλου. Κάτι που επιτρέπεται στο δεύτερο. Μ’ αποτέλεσμα, στην φετινή Μόστρα, ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Γκιγιέρμο ντελ Τόρο ν’ απονείμει τον Χρυσό Λέοντα στον συμπατριώτη του Αλφόνσο Κουαρόν και στο ασπρόμαυρο, αυτοβιογραφικό «ROMA». Όχι ότι δεν είναι πατριώτες και οι Μεξικανοί. Όμως, να, όταν υπάρχει και τρίτος στην παρέα που μονοπωλεί σχεδόν τα όσκαρ εδώ και λίγα χρόνια, όπως ο Αλεχάντρο Ινιαρίτου, η λίμπιντο η καλλιτεχνική μειώνεται.

Εμείς αλλιώς. Αν στενοχωρηθείς για την Μακεδονία, βαφτίζεσαι εθνικιστής. Υποστηρίζεις την Αλβανία; Έγινες φωταδιστής. Γύρω τριγύρω, σβηστές οι μηχανές της αισιοδοξίας και της αυτοπεποίθησης. Πώς να μην αρπαχτείς απ’ την λαμπρή σταδιοδρομία του σκηνοθέτη-μετανάστη, ιδίως από την στιγμή που δεν τόλμησες ή δεν κατάφερες το ίδιο; Ο Γιώργος Λάνθιμος αυτό ακριβώς αντιπροσωπεύει. Μιαν δυνατότητα δηλαδή ψυχικής μετάβασης και προβολής που στα εγχειρίδια της ψυχολογίας περιγράφεται ως «αναπλήρωση».

Για την ακρίβεια, την προσφέρει δωρεάν, καθώς οι σημερινοί χειροκροτητές δεν πρόκειται να μεταβληθούν σε θεατές μεθαύριο της ταινίας «The Favourite», μ’ εξαίρεση μια σινεφίλ μειοψηφία. Έτσι κι αλλιώς, δεν σπάνε και τα ταμεία τις προηγούμενες φορές, από τον «Κυνόδοντα» και τις «Άλπεις» μέχρι τον «Αστακό» και το «Ιερό ελάφι». Τι προκαλεί το ενδιαφέρον και συντηρεί το παραμύθι με ήρωα τον ξενιτεμένο καλλιτέχνη; Η συχνή, πυκνή παρουσία στη λίστα των διακρίσεων, στα διεθνή φεστιβάλ. Ο Αργυρός Λέων, δεύτερο ουσιαστικά βιβλίο στο αρχαιότερο φεστιβάλ του κόσμου, είναι πιο σημαντικός από μια απλή υποψηφιότητα για όσκαρ. Δεν αλλάζουν τα δεδομένα για τον Γιώργο Λάνθιμο, όπως κάνουν ο Κουαρόν και το «ROMA», καθώς η ψηφιακή πλατφόρμα-κολοσσός NETFLIX, με ολοφάνερη τη διάθεση κυριαρχίας στο παγκόσμιο σύστημα παραγωγής-διανομής, κατακτά το πρώτο χρυσό μετάλλιο στις κούρσες του θεάματος. Η Μόστρα, ο ντελ Τόρο κι ο Κουαρόν δωρίζουν στο αδηφάγο «τέρας» τα απαραίτητα άλλοθι, την καλλιτεχνική νομιμοποίηση. Το Χόλιγουντ, οι αγορές, τα δίκτυα κι οι δορυφορικές ας τρέμουν. Πώς ν’ αντισταθούν τα όσκαρ σε τέτοια αναγνώριση;

Αυτό που ανατρέπει την παγκόσμια ισορροπία του θεάματος, δεν γίνεται αντιληπτό από τα εγχώρια Μέσα ενημέρωσης, διάσημα για τον αρχέγονο επαρχιωτισμό τους.

Άρα, επιστροφή στον μύθο του πετυχημένου Ελληνόπουλου. «Ποιος έδιωξε τον Λάνθιμο απ’ την Ελλάδα;» φωνάζει ένας τίτλος. Κανείς, απληροφόρητη κυρία μου, είναι η απάντηση. Μόλις διαπίστωσε την ύπαρξη προοπτικής να σταδιοδρομήσει στο εξωτερικό, άρπαξε την ευκαιρία. Εκ του αποτελέσματος, ορθά έπραξε. Άντε και σ’ ανώτερα. Οι υποκριτικοί τόνοι ας λείπουν, επιτέλους. Μαζί με την δήθεν εκπροσώπηση του ελληνικού σινεμά. Τι ελληνικό, άραγε, βρίσκεται σε ταινίες σαν την πρόσφατη, με πρωταγωνίστρια την βασίλισσα της Αγγλίας εν μέσω του Εκατονταετούς πολέμου, σε γλώσσα αγγλική, με παραγωγούς από αγγλόφωνες χώρες; Ουδέν. Η διαφορά του Λάνθιμου από τον Κώστα Γαβρά της διασποράς, έγκειται στο εξής απλό: ο πρώτος ξεκίνησε την καριέρα του εδώ κι έγινε, άθελά του ενδεχομένως, το λάβαρο μιας μερίδας του εγχώριο κινηματογραφικού συστήματος, που ακόμα επιχειρεί να κρύψει την δημιουργική ένδεια πίσω από την Νεο-λαγνεία και την έλλειψη κινηματογραφικής πολιτικής πίσω από εξαγγελίες περί φορολογικών παραδείσων και προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Όχι πια ελληνικό σινεμά. Ζήτω οι ταινίες που γυρίζονται στην Ελλάδα. Σ’ αυτό το γκρουπ συμφερόντων χρησιμεύει ακόμα ο Λάνθιμος – τι παράδοξο, εγκαταλείποντας την γενέτειρά του. Χρήσιμος, προς τόνωση του εθνικού μας ηθικού, σαν τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, ήρωα πλεόν του NBA. Μιλώντας για μπάσκετ, το εθνικό μας άθλημα, ο Αντώνης Λάνθιμος, πατέρας του Γιώργου, υπήρξε μέλος της θρυλικής πεντάδας του Παγκρατίου, δίπλα στους Σισμανίδη, Γούναρη, Μάγλο και Ραφτόπουλο. Τα παιδιά του Ζεβεδαίου…