Η ανακοίνωση των φετινών υποψηφιοτήτων, συγκριτικά, μόνον απογοήτευση προκαλεί.

Θέμα η ζωή του Στίβεν Χόκινγκ; Αντίπαλες, η Τζούλιαν Μουρ και η νόσος του Αλτσχάιμερ; Δεύτερη ταινία με ήρωα τον μαθηματικό Άλαν Τιούρινγκ, για να μάθουμε τουλάχιστον πως ο άνθρωπος που έσπασε τους γερμανικούς κώδικες στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ομοφυλόφιλος και διώχθηκε γι’ αυτό αντί να τιμάται για το άλλο; Απορία ψάλτου, βηξ. Στερεύουν οι σεναριογράφοι, δεν βρυχάται αλλά βήχει αμήχανη η βιομηχανία του θεάματος. Εξαντλήθηκαν οι Ράμπο, κουράστηκε ο Σούπερμαν, μεγάλωσε ο Χάρι Πότερ μαζί με τους χθεσινούς εφήβους κι ολόκληρος ο κόσμος στριμώχνεται στις διαστάσεις μιας ψηφιακής οθόνης. Τι απομένει, ύστερα από την επέλαση των κοινωνικών δικτύων;

Έστω το «HOTEL BUDAPEST» Μεταξύ των τριών μεγάλων οι φαβορί, ο Γουές Άντερσον επαναλαμβάνει τον εαυτό του προς το καλύτερο, συνδυάζοντας ιδανικά την περιπέτεια, το χιούμορ, τη νοσταλγία, τον κυνισμό, το εκκεντρικό πνεύμα και την ρομαντική ατμόσφαιρα με το κυνήγι κάποιου θησαυρού στην καρδιά του Μεσοπολέμου και της Ευρώπης. Μήπως, πίσω από την ανάλαφρη μίξη των ειδών, μια πολιτική σάτιρα που ταξιδεύει στο σκοτεινό παρελθόν για να σχολιάσει μεταφορικά το ανησυχητικό παρόν;

Δεν χρειάζονται τις προφητείες, δεν χρειάζονται την δυσοίωνη εκτίμηση του Νίτσε για το μέλλον, οι ξεπεσμένοι ευγενείς, οι γηραιές αριστοκράτισσες, οι τυχοδιώκτες και οι ήρωες του ξενοδοχείου. Όλα όσα συμβαίνουν, σαν βιβλίο που δεν γράφεται σήμερα μα συμπληρώνεται. Για την εξέλιξη ενός κόσμου που δεν έχει πεθάνει αλλά δεν έχει ακόμη ταφεί. Κολυμπάμε πάνω στο πρόσωπο του χρόνου, ενώ τα υπόλοιπα έχουν πνιγεί, πνίγονται ή θα πνιγούν. Όλες οι χώρες κι όλες οι ήπειροι, ένας τεράστιος ωκεανός όπου μετακινούμαστε, περιοδεύουμε, τραγουδάμε, χορεύουμε, εισάγουμε κι εξάγουμε, θρηνούμε, βιάζουμε, δολοφονούμε. Όπου υπάρχουν λειτουργίες για τους νεκρούς, ύμνοι, δεήσεις, εξομολογήσεις και φονική αμεριμνησία. Όπου μπορείς ν’ ανατινάξεις, ν’ απολαμβάνεις το μαζικό έγκλημα, την αφαίρεση των προσωπείων, μπορείς ακόμα και να χτυπήσεις το κεφάλι σου στους τοίχους – δεν πρόκειται να σου απαντήσουν.

Τι ειρωνεία, πληθαίνουν με τρόπο ανατριχιαστικό τα φαινόμενα κι οι αναλογίες με την δεκαετία του ’30. Από την επέλαση των δικτύων, πίσω στην επέλαση των βαρβάρων, της δημαγωγίας, του μεσσιανισμού και της μισαλλοδοξίας, μ’ αιχμή την θρησκευτική εκδοχή της τελευταίας. Μεταφέρθηκαν υπό μορφήν ιώσεων στο Παρίσι, η Συρία, η Παλαιστίνη, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, τα συντρίμμια της Αραβικής Άνοιξης ή της Κριμαίας, η προσβολή του Μωάμεθ τα γραμμάτια του Μπους κι η χειραφέτηση των Τζιχαντιστών, υπακούουν μέχρι πρότινος στον Αμερικανό φίλο; Δεν πρόκειται, μάλλον, για την μεταφορά του πολέμου των πολιτισμών σ’ ευρωπαϊκά γήπεδα και θέατρα.

Πρόκειται, μάλλον, για ακραία εκδήλωση τρομολαγνείας μ’ αφορμή την δολοφονία των Γάλλων σκιτσογράφων από φονταμενταλιστές, ναι, πίσω από τους οποίους στέκουν σιωπηρά, λαοί που καταληστεύονται κι εκατομμύρια χειραγωγημένων ατόμων, δίχως φωνή, δίχως ελπίδα, δίχως δικαίωμα στ’ ανθρώπινα δικαιώματα, δίχως ταυτότητα. Ναι, πάνω απ’ όλα η ελευθερία της έκφρασης, της σάτιρας ειδικά.

Στους περιορισμούς του Κλέωνα, όμως, οφείλονται τα καλύτερα του Αριστοφάνη («Όρνιθες», «Βάτραχοι»), στην αυτοσυγκράτηση θριαμβεύει η δημοκρατία, στον σεβασμό του διαφορετικού ο πολιτισμός, ποτέ στην ομοιομορφία και στην βίαιη εξομοίωση. Δεν ταυτίζονται, ως γνωστόν, ο χρόνος της Ιστορίας, ο χρόνος των κοινωνιών και των ατόμων. Θρησκευτικές οργανώσεις δεν πίεσαν στην Άγρια Δύση ώστε να επιβληθεί η περίφημη ποταπαγόρευση, στα χρόνια της Ύφεσης και του Κραχ; Να γιατί τόση ένδεια στο σινεμά κι αλλού.

Δεν προλαβαίνεις εύκολα την εποχή σου, των κρίσεων κυρίως. Δεν υπάρχει στο Ισλάμ η αντίστοιχη Γαλλική Επανάσταση κι η χάραξη ορίων μεταξύ θρησκείας και αθεϊσμού. Αν οι θεοί πεθαίνουν με διαφορά αιώνων, μόνο το πώς επιβιώνεις μέσα από βίαιες αλλαγές, προλαβαίνεις να διηγηθείς. Στο εξώφυλλο του γαλλικού, σατιρικού περιοδικού, ο Μωάμεθ δακρύζει για να συγχωρήσει ή για να συγχωρεθεί;

Ο Κλιντ Ίστγουντ προτιμάει να χλευάσει την υποκρισία περί ηθικής.