Η Ολομέλεια των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος ανήρτησε σήμερα ειλημμένη απόφασή της, με την οποία εκφράζει την κατηγορηματική αντίθεση του δικηγορικού σώματος στη διάταξη του νομοσχεδίου του υπουργείου Δικαιοσύνης που προβλέπει, μεταξύ των άλλων, ότι η έκδοση των συναινετικών διαζυγίων θα γίνεται από τους συμβολαιογράφους και όχι από τα δικαστήρια.

Η επίμαχη διάταξη περιλαμβάνεται σε νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης το οποίο έχει ήδη αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Στην απόφαση της Ολομέλειας αναφέρεται ότι η μεταφορά της έκδοσης των συναινετικών διαζυγίων από τα δικαστήρια στους συμβολαιογράφους, παρά το γεγονός ότι προβλέπεται υποχρεωτική παράσταση δικηγόρων και επομένως δεν τίθεται θέμα αφαίρεσης δικηγορικής ύλης, παρ’ όλα αυτά δημιουργεί 8 κρίσιμα συνταγματικά και νομικά ζητήματα.

Η Ολομέλεια επισημαίνει ότι με την επίμαχη ρύθμιση τίθεται ζητήματα αντισυνταγματικότητας, αντίθεσης με το ενωσιακό κεκτημένο ενώ, επιπροσθέτως, «εγείρονται σοβαρά δικαιοπολιτικά, ουσιαστικά και διαδικαστικά ζητήματα, που δεν επιτρέπουν τη νομοθέτησή της».

Μεταξύ των 8 λόγων για τους οποίους η Ολομέλεια εκφράζει την αντίθεσή τους στην επίμαχη ρύθμιση είναι ότι, αν εκδίδεται το συναινετικό διαζύγιο από συμβολαιογράφο, γεννάται ο κίνδυνος να μην αναγνωρίζεται αυτόματα από άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε., ενώ παραμένει αδιευκρίνιστη η δυνατότητα προσβολής της συμβολαιογραφικής πράξης όταν υπάρχουν ελαττώματα στη βούληση των συζύγων.

Ακόμη, επισημαίνεται στους 8 λόγους, ότι η εν λόγω ρύθμιση θέτει ζήτημα μη συμβατότητάς της με τα άρθρα 26, 94, 2 και 96 του Συντάγματος, ενώ η λύση του γάμου με συμβολαιογραφική πράξη «καταλήγει σε σύγχυση και πλήρη σύμπτωση του γάμου με το σύμφωνο συμβίωσης ετεροφύλων».

Οι 8 λόγοι είναι:

1. Δογματικά ο γάμος δεν είναι απλή σύμβαση. Πρόκειται για ιδιαίτερη σύμβαση, και για το λόγο αυτό η λύση του δεν μπορεί να είναι προσαρμοσμένη σε ένα απλώς συμβατικό πρότυπο.

2. Η λύση του γάμου με συμβολαιογραφική πράξη καταλήγει σε σύγχυση και πλήρη σύμπτωση του γάμου με το σύμφωνο συμβίωσης ετεροφύλων. Μάλιστα, το σύμφωνο συμβίωσης καθίσταται ελκυστικότερο διότι επιτρέπει την συμβατική ρύθμιση των συνεπειών, ιδίως σε ό,τι αφορά τα αποκτήματα. Για το λόγο αυτό γεννάται ζήτημα συνταγματικότητας, εν σχέσει προς το άρθρο 21 του Συντάγματος.

3. Η συμβολαιογραφική λύση του γάμου δεν περιβάλλεται από τις εγγυήσεις της δικαστικής απόφασης, όπως η δημοσιότητα. Εξάλλου, ο αμιγής συμβατικός χαρακτήρας της λύσης δίνει την ευκαιρία ύπαρξης και επίκλησης ελαττωμάτων της βούλησης, όπως η απειλή ή και η εικονικότητα, η οποία δεν χωρεί ενώπιον δικαστηρίου.

4. Αν εκδίδεται το συναινετικό διαζύγιο από συμβολαιογράφο, γεννάται ο κίνδυνος να μην αναγνωρίζεται αυτόματα από άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε. ενόψει των διατάξεων του Κανονισμού 2201/2003, στα άρθρα 1§ 1, 2 § 1, 3 § 1, 4, 21 § 1 και την αιτιολογική σκέψη 7 του οποίου αναφέρονται οι όροι «δικαστήριο» και «απόφαση».

5. Η έκδοση συναινετικού διαζυγίου από συμβολαιογράφο, και όχι από δικαστήριο, θέτει ζήτημα μη συμβατότητας με τα άρθρα 26 § 3, 94 § 1,2 και 96 § 1 του Συντάγματος

6. Παραμένει αδιευκρίνιστη η δυνατότητα προσβολής της συμβολαιογραφικής πράξης όταν υπάρχουν ελαττώματα στη βούληση των συζύγων. Αντιθέτως, στην περίπτωση δικαστικής απόφασης είναι σαφές ότι μπορεί να ανατραπεί με την άσκηση έφεσης.

7. Δεν είναι σαφές σε ποια αρχή και με ποια διαδικασία θα γίνεται παραίτηση από τα ένδικα μέσα και θα εκδίδεται πιστοποιητικό τελεσιδικίας ή αμετακλήτου ή πιστοποιητικό ότι λύθηκε ή ότι δεν λύθηκε ένας γάμος.

8. Επισημαίνεται, τέλος, ότι η διεθνής τάση είναι η συγκρότηση ειδικών οικογενειακών δικαστηρίων με αρμοδιότητα για όλα τα θέματα της οικογένειας και όχι η αφαίρεση των οικογενειακών διαφορών από τα δικαστήρια.