Στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς για τη χώρα μας, την εποχή του Μνημονίου, όπως θα μείνει γνωστή, ως μόνη διέξοδος από την οικονομική και συνακόλουθα δημοσιονομική κρίση απομένει η οικονομική ανάπτυξη της χώρας, που θα έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της ανεργίας, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου του λαού, την αύξηση των δημοσίων εσόδων και δευτερογενώς τη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος για την σε βάθος χρόνου αποπληρωμή του κουρεμένου πλέον δημοσίου χρέους.

Η μαγική λέξη ανάπτυξη, που όλοι την επαναλαμβάνουν ως πανάκεια καθένας την αντιλαμβάνεται με τον δικό του ιδιοτελή τρόπο. Σε γενικές όμως γραμμές είναι η επωφελής πλήρης εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας επενδύσεων από εγχώρια ή εισαγόμενα από την αλλοδαπή κεφάλαια, που προέρχονται από τον εξαχθέντα εγχώριο πλούτο, που ανέρχεται, εάν πιστέψουμε τα δημοσιεύματα, γιατί δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, σε πολλαπλάσια του δημοσίου χρέους ποσά και σε κεφάλαια καθ’ εαυτά αλλοδαπά. Σήμερα, όπως είναι διαμορφωμένη η πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας, θα ήταν τουλάχιστον αφελές να ομιλούμε περί επενδύσεων πριν την ομαλοποίηση των καταστάσεων αυτών, διότι ευρισκόμεθα εντός ενός φαύλου κύκλου, δηλαδή δεν γίνονται επενδύσεις λόγω των παραπάνω αβέβαιων καταστάσεων και δεν δύναται να εξέλθομε του φαύλου κύκλου άνευ των επενδύσεων. Συνεπώς πρέπει να βρεθεί τρόπος να σπάσει ο φαύλος αυτός κύκλος. Είναι γεγονός, ότι ακόμη και σε ανώμαλες καταστάσεις γίνονται κάποτε επενδύσεις και ότι κάποιοι καιροσκόποι προσπαθούν να επωφεληθούν και να αποκτήσουν πλουτοπαραγωγικά στοιχεία σε τιμές κατά πολύ χαμηλότερες των πραγματικών, πράγμα που προκαλεί κοινωνική αγανάκτηση, δημόσιες αντιδράσεις, λαϊκίστικα δημοσιεύματα, που επιδρούν αρνητικά στην πρόθεση των σοβαρών επιχειρηματιών να επενδύσουν. Το αρνητικό αυτό κλίμα επιβάρυναν και δηλώσεις κομμάτων τύπου, όταν πάρομε την εξουσία θα ακυρώσουμε τις πωλήσεις δημοσίων επιχειρήσεων, πράγμα που δεν συνέβη ποτέ. Υπό αυτές λοιπόν τις αρνητικές συνθήκες κανείς μέχρι τώρα δεν έχει προτείνει την εισαγωγή συνολικών μέτρων για την έξοδο από την κρίση, παρά μόνον επί μέρους αποσπασματικά μέτρα, όπως μείωση εργατικού κόστους, ασφαλιστικών εισφορών, φορολογίας κλπ., τα οποία για να επιτύχουν πρέπει να ληφθούν συνολικά την κατάλληλη στιγμή και όχι ετεροχρονισμένα και με οικονομικά και όχι πολιτικά κριτήρια και εφ’ όσον συντρέξουν βεβαίως και άλλες συνθήκες όπως εργασιακή και κοινωνική ειρήνη, ασφάλεια δικαίου, σε βάθος χρόνου σταθερή φορολογική πολιτική, περιορισμός των συνδικάτων μόνο στα συνδικαλιστικά τους καθήκοντα, αναπτυξιακά κίνητρα με συνταγματικές εγγυήσεις και κυρίως πάταξη της γραφειοκρατίας.

Μια άλλη μαγική λέξη που όλοι την επαναλαμβάνουν, σαν ελιξήριο για την θεραπεία όλων των κακών, είναι η αλλαγή νοοτροπίας των Ελλήνων και εννοούν αορίστως οι Έλληνες να αποκτήσουν νοοτροπία π.χ. Γερμανών στην εργατικότητα, συνέπεια νομιμότητα κλπ., διατηρώντας ταυτόχρονα και την ελληνικότητά μας, όπερ ακατόρθωτο. Εκείνο όμως, που είναι εφικτό είναι να τεθούν αρμοδίως προοπτικές στις οποίες πρέπει ο λαός έκων - άκων να συμμορφωθεί, διότι δεν υπάρχει άλλη οδός σωτηρίας. Οι προοπτικές αυτές πρέπει να τεθούν με τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, ενδεχομένως κοινούς τόπους όλων των κομμάτων χωρίς όμως να είναι αποτέλεσμα λαϊκισμού και κομματικής πλειοδοσίας και σε κάθε περίπτωση να παραμείνουν σταθερές σε βάθος χρόνου. Το ζήτημα όμως αυτό υπερβαίνει το ζήτημα της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας και είναι κατ’ εξοχήν πολιτικό.

Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους έχουν εκδοθεί άνω των 17000 νόμοι, πλέον των προεδρικών διαταγμάτων, υπουργικών αποφάσεων, που εκδόθησαν κατόπιν νομοθετικής εξουσιοδότησης και έχουν ισχύ ουσιαστικού νόμου, κωδίκων, οδηγιών της Ε.Ε., συλλογικών συμβάσεων και διοικητικών αποφάσεων και γνωμοδοτήσεων του Ν.Σ.Κ., που έχουν γίνει αποδεκτές, που είναι όλα δημοσιευμένα σε Φ.Ε.Κ., η δημοσίευση αυτή φαίνεται κατ’ αρχάς να εξασφαλίζει ασφάλεια δικαίου, αλλά στην πράξη εμφανίζονται δυσχέρειες έγκυρης πληροφόρησης. Η πολυνομία αυτή και η έλλειψη κωδικοποιήσεων δημιουργεί έλλειμμα ασφάλειας δικαίου.

Το έλλειμμα επιτείνουν οι εν γένει συνθήκες λειτουργίας και απόδοσης της δικαιοσύνης γενικώς και μάλιστα η μεν βραδύτητα επιδίκασης των υποθέσεων και έκδοσης αποφάσεων φθάνει σχεδόν στα όρια της αρνησιδικίας, η δε ποιότητα των αποφάσεων πολλές φορές δεν πείθει για την ορθότητά τους και προκαλεί δυσμενή σχόλια εις βάρος της δικαιοσύνης. Εξ’ άλλου η ερμηνεία των νόμων από τα δικαστήρια πολλές φορές αλλοιώνει το σκοπό και το γράμμα του νόμου. Πρόσφατο παράδειγμα οι αλλεπάλληλες αντίθετες αποφάσεις της Ολομέλειας του Α.Π. για το θέμα των συμβασιούχων, που στο τέλος διχοτόμησαν το άρθρο 103, παρ. 8 του Συντάγματος. Βασική προϋπόθεση για την ασφάλεια δικαίου είναι η παγιωμένη και όχι ευκαιριακή ερμηνεία του νόμου, αυτό όμως προϋποθέτει την ίδρυση συνταγματικού δικαστηρίου για την ερμηνεία της συνταγματικότητας του νόμου και όχι τον διάχυτο έλεγχο της συνταγματικότητας από οποιοδήποτε δικαστήριο. Ο σοφός Ιουστινιανός με την 115 Νεαρά, απαγόρευσε την ερμηνεία των νόμων από τα δικαστήρια. Κάτι ήξερε.

Βασικός παράγων κόστους κάθε επιχείρησης είναι και τα φορολογικά βάρη. Σχεδιάζοντας λοιπόν ο επιχειρηματίας μια επένδυση πρέπει να υπολογίσει τα διάφορα μεγέθη κόστους της επένδυσης και του προϊόντος που θα παράγει και το φορολογικό βάρος, τους διαφόρους φόρους υπέρ του δημοσίου και τοπικές φορολογικές επιβαρύνσεις και οτιδήποτε δημοσιονομικό βάρος, που θα τον επιβαρύνει και μάλιστα σε βάθος χρόνου τουλάχιστον μέχρι την απόσβεση της επένδυσης και να μην υπόκειται δια λόγους πολιτικούς ή και δημοσιονομικούς σε αιφνίδιες οικονομικές επιβαρύνσεις, διότι τότε ανατρέπονται τα δεδομένα στα οποία βασίστηκε για την υλοποίηση της επένδυσης. Εάν λοιπόν δεν εξασφαλισθεί η σε βάθος χρόνου σταθερή φορολογική μεταχείριση της επένδυσης, τότε, απλούστατα ο επιχειρηματίας θα πραγματοποιήσει την επένδυση σε χώρα, που προσφέρεται προς τούτο. Συνεπώς η φορολογική ασφάλεια μπορεί να επιτευχθεί μόνο με συνταγματικές εγγυήσεις.

Η γραφειοκρατία η οποία είναι διάχυτη στους περισσότερους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης είχε βαρύτατες επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, την οποία εμποδίζει ακόμη καθόσον δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου και δημοσιονομική και καθιστά δυσχερείς τις επενδύσεις σύμφωνα με εκθέσεις διεθνών οργανισμών για τη χώρα μας. Υπάρχει διάχυτη η φήμη ότι οι γραφειοκράτες προβάλλουν γραφειοκρατικά εμπόδια για να αναγκασθεί ο ενδιαφερόμενος να καταφύγει σε πρακτικές μη νόμιμες και ενδεχομένως ποινικώς κολάσιμες. Οι πρακτικές αυτές παρά τις εκάστοτε προσπάθειες των κυβερνήσεων είναι πολύ δύσκολο να εξαλειφθούν, αλλά υπάρχει βάσιμη ελπίδα ότι με την πλήρη μηχανογράφηση των δημοσίων υπηρεσιών και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα περιορισθούν αισθητά. Για τις μεγάλες όμως επενδύσεις θα πρέπει να εφαρμοσθεί το σύστημα one’s man show δηλαδή να ανατεθεί η όλη γραφειοκρατική διαδικασία σ’ ένα μόνον υπάλληλο με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ώστε να εγκριθεί τάχιστα η επένδυση.

Εάν αρθούν οι παραπάνω αρνητικές προϋποθέσεις και εφαρμοσθούν αναπτυξιακά κίνητρα, όπως ελαφρά φορολόγηση, επιδοτήσεις ημερομισθίων και ασφαλιστικών εισφορών, ευνοϊκές δανειοδοτήσεις κλπ. Και υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει ίση μεταχείριση των ενδιαφερομένων, ώστε να μην αναγκάζονται να προσφεύγουν σε πλάγιες μεθόδους, για τη χορήγηση κινήτρων, τότε υπάρχει βάσιμη ελπίδα για οικονομική ανάπτυξη.

*Ο ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΡΑΚΙΝΤΖΗΣ ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ