Το matrix24.gr έκανε αυτοψία με τη βοήθεια πολιτικού μηχανικού στα εξωτερικά ιατρεία του Αιγινήτειου νοσοκομείου και στο αμφιθέατρο του Αρεταίειου νοσοκομείου στη γωνία των οδών Μιχαλακοπούλου και Παπαδιαμαντοπούλου και διαπίστωσε την εγκληματική αδιαφορία των αρμοδίων υπηρεσιών.

Επισημαίνεται, πως το πρόβλημα έχει οξυνθεί ιδιαίτερα, καθώς οι κατασκευές αυτές είναι πάρα πολλών ετών και έχουν υποστεί τη φθορά του χρόνου με ότι αυτό συνεπάγεται.

«Η χρήση προϊόντων αμιάντου έχει απαγορευθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2005, τονίζει στο matrix24.gr o πολιτικός μηχανικός Ν. Ρούσος. Οι στέγες των δύο νοσοκομείων είναι τόσο παλιές που λόγω φθοράς ίνες αμιάντου αποσπώνται από τον αέρα ή άλλα καιρικά φαινόμενα με αποτέλεσμα να αιωρούνται στον αέρα και ενδεχομένως να εισπνέονται».

«Ακόμη και η αφαίρεση και απομάκρυνση των προϊόντων αμιάντου από κτίρια όπου έχουν εντοπιστεί, προσθέτει ο κ. Ρούσος, απαιτεί ειδική μελέτη και λήψη ειδικών μέτρων ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν θραύσματα από τα οποία μπορούν να ξεφύγουν ίνες, καθώς και ειδικοί τεχνίτες με κατάλληλη ενδυμασία».

Ο αμίαντος λόγω των πολύ καλών ιδιοτήτων του και του χαμηλού κόστους αποτέλεσε την ιδανική λύση ως μονωτικό και κατασκευαστικό υλικό για πολλές δεκαετίες. Έτσι σήμερα αμιαντούχα υλικά βρίσκονται σχεδόν παντού: βιομηχανικές εγκαταστάσεις, εργοστάσια, πλοία, δημόσια κτίρια, σχολεία, κατοικίες, κ.λ.π.

Επιδημιολογικές μελέτες όμως που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, έδειξαν ότι ο αμίαντος είναι ένα επικίνδυνο υλικό και η εισπνοή των μικροσκοπικών ινών του μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρές ασθένειες, οι οποίες εμφανίζονται πολλά χρόνια μετά την πρώτη έκθεση.

Για αυτό το λόγο άρχισε να επικρατεί σκεπτικισμός σχετικά με τη χρήση του από τη δεκαετία του 1970 ενώ από τα μέσα του 1980 σταδιακά πάρθηκαν μέτρα για περιορισμούς στην εμπορία και χρήση του αμιάντου και των αμιαντούχων υλικών (κυρίως κροκιδόλιθου και αμοσίτη).

Από 1/1/2005 απαγορεύτηκε σε όλα τα Κράτη Μέλη η εμπορία και η χρήση σε νέες εφαρμογές όλων των ειδών αμιάντου. Όμως ο αμίαντος θα παραμείνει σε κτίρια και κατασκευές για αρκετά ακόμη χρόνια.

Η συσχέτιση της έκθεσης σε ίνες αμιάντου με την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών οδήγησε από την αντιμετώπισή του ως ένα κοινό υλικό, η χρήση του οποίου δεν απαιτούσε ιδιαίτερη προφύλαξη, σε υπερβολική καχυποψία και πανικό καθώς και σε προσπάθεια για άμεση αφαίρεση και απομάκρυνσή του.

Αντικειμενικός βέβαια σκοπός είναι η πλήρης αφαίρεση και η αντικατάστασή του από άλλα υλικά, και η ταφή των αποβλήτων σε χώρο υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ). Αυτό, όμως, θα πρέπει να γίνει σε βάθος χρόνου, με ένα τρόπο ελεγχόμενο και προγραμματισμένο διότι, η έκταση του προβλήματος υποδηλώνει ότι η πλήρης και οριστική λύση του δεν μπορεί να επιτευχθεί στον παρόντα χρόνο, αλλά χρειάζεται μια μακροχρόνια πολιτική αντιμετώπισής του, παράλληλα με τη λήψη των κατάλληλων μέτρων.

Τα δοµικά υλικά από αµίαντο στα κτίρια, όταν φθείρονται ή γενικώς όταν καταστρέφονται µε τέτοιο τρόπο ώστε να απελευθερώνουν ίνες αµιάντου στην ατµόσφαιρα, αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.

Υπολογίζεται ότι οι εργαζόµενοι σε περιβάλλον µε µεγάλη έκθεση στον αµίαντο φέρουν µεγαλύτερο κίνδυνο για την εµφάνιση κάποιας ασθένειας. Αλλά και οι οικογένειές τους, ειδικότερα οι σύζυγοι των εργαζοµένων, εκτίθενται σε αντίστοιχο κίνδυνο, κυρίως εξαιτίας της καθηµερινής επαφής µε τα ρούχα εργασίας των πρώτων.

Ο αμίαντος στην Ελλάδα

Σήμερα το 90% περίπου χρησιμοποιείται για την παραγωγή προϊόντων αμιαντοτσιμέντου, όπως σωλήνων, πλακών στεγάσεων, πλακών επιπέδων για χωρίσματα τοίχων, αεραγωγούς κλπ. Πολλά κτίρια λοιπόν περιέχουν αμίαντο στα κατασκευαστικά τους υλικά και η χρήση τους έχει απαγορευτεί σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία που το έχει κατατάξει στην κατηγορία των επικίνδυνων υλικών που, σε περίπτωση εισπνοής ως λεπτή σκόνη , μπορεί να θέση σε κίνδυνο την υγεία. Η έκθεση σε αναπνεύσιμες ίνες αμιάντου είναι δυνατόν να προκαλέσει διάμεσο πνευμονική ίωση. Η νόσος αυτή ονομάστηκε αμιάντωσις (asbestosis) από τον Cooke το 1927. Ο καρκίνος του πνεύμονος που οφείλεται στον αμίαντο περιγράφηκε από τους Wood και Gloyne το 1934.

Οι ομάδες υψηλότερου κινδύνου είναι οι άνθρωποι που εργάζονται στην κατασκευή κτιρίων, σε ναυπηγεία, αλλά και μαθητές , καθηγητές και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν στη κατασκευή σχολείων και νοσοκομείων. Στο εξωτερικό η αντίστροφη μέτρηση του αμίαντου άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 όταν διαπιστώθηκε ότι εκατομμύρια κτίρια περιέχουν αμίαντο στα κατασκευαστικά τους υλικά. Στην Ολλανδία και στην Αγγλία με νομοθετικές ρυθμίσεις αποζημιώνονται τα θύματα αφού υπάρχουν σαφείς ευθύνες των εργοδοτών που ενώ γνώριζαν τον κίνδυνο από τον αμίαντο, άφηνα τους εργάτες να εκτεθούν απροστάτευτοι και οι επιπτώσεις στην υγεία τους ήταν καταστροφικές. Στις περισσότερες βορειοευρωπαϊκές χώρες λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια εξειδικευμένες εταιρείες αποξήλωσης και διαχείρισης αμιάντου που έχουν εκτελέσει χιλιάδες έργα καθώς η αντιμετώπιση του προβλήματος έχει πλέον δρομολογηθεί αφού στηρίζεται κοινωνικά και πολιτικά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση με νομοθεσία της απαγορεύει την χρήση όλων των ειδών αμιάντου από 01/01/2005 και συνιστά την σταδιακή απομάκρυνση του ήδη εγκατεστημένου αμίαντου χωρίς όμως να θέσει χρονικό όριο. Ταυτόχρονα έχει μεριμνήσει ώστε να υποδέχεται όλες τις αποξηλωμένες ποσότητες αμιαντούχων στοιχείων σε δικά της ΧΥΤΑ και χορηγεί αντίστοιχα πιστοποιητικά οριστικής διάθεσης από κρατικούς φορείς.

Στην Ελλάδα παρότι υπήρχε η νομοθεσία από το 1988 με το Π.Δ 70α/1988, εν τούτοις η πρώτη απόπειρα αποξήλωσης του αμίαντου έγινε το 1993 με τον αμίαντο που βρέθηκε στους φούρνους. Κανένας δεν γνωρίζει αν ο αμίαντος απομακρύνθηκε τελικά και με ποιο τρόπο έγινε η απομάκρυνση. Έκτοτε το θέμα του αμίαντου ανακινήθηκε πάλι με τον αμίαντο στα σχολεία και στα νοσοκομεία.

Προϋποθέσεις

Η κοινή γνώμη και η διαρκής ενημέρωση, είναι οι μόνοι δρόμοι που μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες και να πιέσουν τις αρχές προς την σωστή κατεύθυνση. Ειδικότερα θα πρέπει:

• Να δημιουργηθεί ένα πλήρες μητρώο αμιαντούχων υλικών των ύποπτων κτιρίων της κάθε περιοχής από πιστοποιημένες εταιρείες σύμφωνα με τις επικρατούσες διεθνώς προδιαγραφές.

• Το μητρώο αυτό θα τεθεί στη διάθεση του Υπουργείου Υγείας για την απομάκρυνση του αμίαντου.

• Το Υπουργείο έχοντας καταγεγραμμένα όλα τα κτίρια θα είναι σε θέση να διαβιβάσει τʼ αποτελέσματα στις αντίστοιχες υπηρεσίες ώστε να προβούν στην λήψη άμεσων μέτρων, στις περιπτώσεις που απαιτείται, και να προγραμματίσουν την σταδιακή απομάκρυνση του αμίαντου με πλήρη διαφάνεια και σωστή ενημέρωση.

• Η απομάκρυνση του αμίαντου πρέπει να γίνεται μόνο από πιστοποιημένες και αδειοδοτημένες εταιρείες.

• Όλοι οι διαγωνισμοί που δημοπρατούνται να στηρίζονται στη σχετική νομοθεσία περί τοξικών και επικινδύνων αποβλήτων, έτσι ώστε η εκτέλεση του έργου να μην γίνεται επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

• Να υπάρχει μέριμνα για την έκδοση κατάλληλων τεχνικών προδιαγραφών σύμφωνα με το νόμο και την επιστήμη

• Να γίνει αναπροσδιορισμός των εκάστοτε προϋπολογισμών των έργων, σύμφωνα με τις νέες αλλά πραγματικές συνθήκες κινδύνου και ασφαλείας και την κοινοτική νομοθεσία

Ήδη πολλοί δημόσιοι φορείς έχουν παραπεμφθεί στον εισαγγελέα λόγω του θέματος του αμίαντου και της παράνομης απομάκρυνσης του.

Υπάρχει απόφαση του Αρείου Πάγου που επιδίκασε αποζημίωση σε ασθενή που εκτέθηκε σε ίνες αμιάντου και ως εκ τούτου υπάρχει η σχετική νομολογία. Στο εξωτερικό τα δικαστήρια επιδίκασαν και εξακολουθούν να επιδικάζουν αποζημιώσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε άτομα που εκτέθηκαν στον αμίαντο.

Αμίαντος και υγεία

Η έκθεση σε αμίαντο μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση σοβαρών προβλημάτων υγείας για όσους εκτίθενται στις ίνες αμιάντου που υπάρχουν στον αέρα και οι οποίες μπορεί να εισέλθουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του αναπνευστικού συστήματος (κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής αναπνοής) ή μέσω του πεπτικού συστήματος. Μέσω του δέρματος δεν γίνεται απορρόφηση των ινών αμιάντου. Η διείσδυση όμως ινών αμιάντου στο δέρμα μπορεί να οδηγήσει σε τοπική εναπόθεσή τους κάτω από το δέρμα.

Στην εικόνα φαίνεται η είσοδος ινών αμιάντου στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος

Σημαντικές παράμετροι για τη δυνατότητα των ινών να εισέλθουν στο ανθρώπινο αναπνευστικό σύστημα και να καταλήξουν στον πνευμονικό ιστό θεωρούνται: η διάμετρος, το μήκος, το σχήμα και η ανθεκτικότητα των ινών αμιάντου.

Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αποβάλλει τις περισσότερες από τις μεγαλύτερες εισπνεύσιμες ίνες, διότι το αναπνευστικό σύστημα είναι εφοδιασμένο με μηχανισμό άμυνας, ο οποίος απομακρύνει τις ίνες που έχουν διάμετρο μεγαλύτερη από 3μ.

Οι μικροσκοπικές ίνες αμιάντου με διάμετρο μικρότερη από 3μ και μήκος πάνω από 5μ μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες. Αν αυτές οι ίνες αμιάντου φθάσουν στις κυψελίδες των πνευμόνων δεν μπορούν να μεταβολιστούν και σχεδόν είναι αδύνατο να αποβληθούν. Παραμένουν εκεί και δρουν ως μόνιμη εστία πρόκλησης φλεγμονής.

Όσον αφορά τη διεισδυτικότητά τους στους πνεύμονες, σημαντικό ρόλο επίσης διαδραματίζει το είδος των ινών του αμιάντου π.χ. οι ίνες των αμφιβολιτών (κροκιδόλιθος και αμοσίτης) έχουν μεγαλύτερη διεισδυτικότητα από τις ίνες του χρυσότιλου και για αυτό οι αμφιβολίτες θεωρούνται πιο επικίνδυνοι από τον χρυσότιλο.

Η είσοδος των ινών αμιάντου από την πεπτική οδό (στόμα, οισοφάγος, στόμαχος, έντερο) επιτυγχάνεται δια μέσου της κατάποσης με δύο τρόπους:

• Άμεσα: τρώγοντας, πίνοντας και καπνίζοντας σε περιβάλλον όπου βρίσκεται αμίαντος. Γι’ αυτό το λόγο οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να τρώνε, να πίνουν ή να καπνίζουν στον χώρο εργασίας.

• Έμμεσα: η είσοδος ινών αμιάντου πραγματοποιείται αυτόματα με την κατάποση βλέννης από το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.

Ωστόσο, οι ίνες που εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό με την τροφή και το νερό είναι δυνατό να αποβληθούν με φυσικό τρόπο.

Η εισπνοή ινών αμιάντου μπορεί να προκαλέσει εμφάνιση μιας από τις παρακάτω σοβαρές ασθένειες:

• Αμιάντωση

Είναι μια χρόνια αναπνευστική πάθηση που οφείλεται στην ιδιότητα των ινών αμιάντου να προκαλούν ίνωση του πνεύμονα. Ο πνεύμονας χάνει την ελαστικότητά του και ο ασθενής παρουσιάζει αναπνευστική ανεπάρκεια.

Η αμιάντωση εκδηλώνεται σε άτομα που έχουν εκτεθεί στον αμίαντο για 12 – 20 χρόνια. Το συχνότερο σύμπτωμα της αμιάντωσης είναι η δύσπνοια, αργότερα εμφανίζεται βήχας, απόχρεμψη και στα τελικά στάδια υποξαιμία και πνευμονική υπέρταση.

 • Υπεζωκοτικές πλάκες

Είναι μια καλοήθης κατάσταση που δείχνει έκθεση του ατόμου στον αμίαντο, χωρίς να υφίσταται διαταραχές στην αναπνευστική λειτουργία. Οι υπεζωκοτικές πλάκες είναι αμφοτερόπλευρες, αποτελούνται από υαλοινώδες συστατικό, βρίσκονται στον τοιχωματικό υπεζωκότα και με την πάροδο του χρόνου ασβεστοποιούνται.

• Μεσοθηλίωμα

Είναι κακοήθης όγκος και εντοπίζεται στον υπεζωκότα (μεμβράνη που καλύπτει τον πνεύμονα) και στο περιτόναιο (μεμβράνη που καλύπτει τα όργανα της κοιλιακής κοιλότητας). Το μεσοθηλίωμα εμφανίζεται σε άτομα που έχουν εκτεθεί στον αμίαντο μετά από 30 – 40 χρόνια. Ο πάσχοντες εμφανίζουν θωρακικό άλγος, δύσπνοια και επίμονο βήχα. Είναι όγκος σπάνιος στον γενικό πληθυσμό (1 – 7 περιπτώσεις / εκατομμύριο ατόμων / έτος), ενώ σε αυτούς που εκτίθενται στον αμίαντο ακόμη και σε χαμηλές συγκεντρώσεις, η συχνότητα εμφάνισης μεσοθηλιώματος είναι πολύ αυξημένη (100 – 1000 φορές μεγαλύτερη).

• Καρκίνος του πνεύμονα

Ο αμίαντος προκαλεί καρκίνο των βρόγχων (το κάπνισμα τσιγάρων αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισής του).

• Καρκίνος του γαστρεντερικού συστήματος και του λάρυγγα

Έχει πιθανολογηθεί συσχέτιση αλλά δεν έχει επιστημονικά επιβεβαιωθεί.

• Οζίδια αμιάντου

Παρουσιάζονται ως σημεία υπερκεράτωσης του δέρματος στη ραχιαία και παλαμιαία επιφάνεια της άκρας χείρας και του βραχίονα, τα οποία προκαλούνται από την είσοδο ινών αμιάντου κάτω από το δέρμα.

Φυσικά και δεν θα αναπτύξουν ασθένειες σχετιζόμενες με τον αμίαντο όλοι όσοι έχουν εκτεθεί. Ο κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με την έκθεση σε αμίαντο, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως: η αθροιστική δράση, ο χρόνος που μεσολαβεί από την πρώτη έκθεση και ο τύπος και το μέγεθος των ινών του αμιάντου.

Ο ισχυρισμός ότι ακόμη και «μια ίνα σκοτώνει» δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι τώρα από την επιστήμη, ισχύει όμως ότι: όσες περισσότερες ίνες αμιάντου εισπνέει κανείς, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να εμφανίσει ασθένειες που συνδέονται με αυτόν.

Εργαζόμενοι που ενδέχεται να εμφανίσουν ασθένειες που οφείλονται στην έκθεση σε αμίαντο, μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα για πολλά έτη μετά την έκθεση.

Για παράδειγμα, ο χρόνος μεταξύ της πρώτης έκθεσης σε αμίαντο και την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα είναι γενικά 15 έτη ή περισσότερα.

Εμφάνιση ασθένειας μετά από 30 έως 35 έτη δεν είναι κάτι ασυνήθιστο.

Ο χρόνος που μεσολαβεί από την έκθεση μέχρι την εμφάνιση αμιάντωσης ή μεσοθηλιώματος είναι ακόμη μεγαλύτερος και συχνά έχουμε εμφάνιση της νόσου μετά από 40 έως 45 έτη.

Διαχείριση αμιαντούχων υλικών 

Αντικειμενικός σκοπός της διαχείρισης του κινδύνου από τον αμίαντο και τα αμιαντούχα υλικά πρέπει να είναι η πλήρης αφαίρεση και η αντικατάστασή τους από άλλα υλικά. Η διαδικασία αυτή ωστόσο λόγω της εκτεταμένης χρήσης του υλικού θα πρέπει να γίνει σε βάθος χρόνου και με τρόπο ελεγχόμενο και προγραμματισμένο, ώστε να δίνεται προτεραιότητα στους χώρους όπου ο αμίαντος έχει υποστεί φθορά ή είναι εκτεθειμένος, καθώς και όπου υπάρχει άμεσος κίνδυνος να διαταραχθεί ή να υποστεί φθορά λόγω εργασιών.

Σε σωστή απόφαση για τον τρόπο διαχείρισης αμιάντου και αμιαντούχων υλικών σε εγκαταστάσεις και κτίρια, μπορεί να οδηγηθεί κανείς ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

• Ερευνώντας αν υπάρχουν αμίαντος και αμιαντούχα υλικά.

• Εκτιμώντας την κατάσταση στην οποία βρίσκονται.

• Θεωρώντας ως αμιαντούχα υλικά, τα ύποπτα υλικά .

• Κάνοντας και κρατώντας ενημερωμένη μια καταγραφή της θέσης και της κατάστασης των υλικών που περιέχουν πράγματι αμίαντο ή που θεωρείται ότι περιέχουν αμίαντο.

• Εκτιμώντας τον κίνδυνο.

• Ετοιμάζοντας ένα σχέδιο, όπου αναφέρονται με λεπτομέρειες όλες οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την διαχείριση του κινδύνου από αυτό το υλικό.

• Παίρνοντας υπόψη όλα τα στάδια που πρέπει να θέσουν το σχέδιο για τη διαχείριση του κινδύνου σε εφαρμογή.

• Αναθεωρώντας και ελέγχοντας το σχέδιο και τις διευθετήσεις που έγιναν για να τεθεί σε εφαρμογή και

• Δίνοντας πληροφόρηση για τη θέση και την κατάσταση του υλικού σε οποιονδήποτε μπορεί να εργαστεί με αυτό ή να το διαταράξει.

Το πρώτο στάδιο της διαχείρισης αμιαντούχων υλικών είναι ο εντοπισμός των υλικών. Γενικά θεωρείται πιθανό κάποιο κτίριο να περιέχει αμίαντο ή αμιαντούχα υλικά αν:

• το κτίριο κτίστηκε ή ανακαινίστηκε μεταξύ του 1950 – 1990 και μάλιστα αν ήταν κτίριο που κτίστηκε με προδιαγραφές άλλων χωρών (κυρίως ξενοδοχεία, νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτίρια),

• το κτίριο έχει ατσάλινο σκελετό και/ή

• έχει λέβητες ή καζάνια με θερμική μόνωση.

Πληροφορίες για το αν υπάρχει αμίαντος ή όχι σε ένα κτίριο ή μια εγκατάσταση μπορεί να αντλήσει κανείς από:

• τα κατασκευαστικά σχέδια των κτιρίων και εγκαταστάσεων,

• τα δελτία συντήρησης και αντικατάστασης τμημάτων των εγκαταστάσεων,

• τα τιμολόγια παραγγελίας υλικών κατασκευής ή ανακαίνισης των κτιρίων και των εγκαταστάσεων.

Μπορεί, επίσης, να προβεί κανείς σε μια λεπτομερή επιθεώρηση του κτιρίου εσωτερικά και εξωτερικά, ώστε να εντοπίσει υλικά, που είναι πιθανόν να περιέχουν αμίαντο, ζητώντας βοήθεια και συμβουλές από άλλους που ίσως είναι σε θέση να του δώσουν περισσότερες πληροφορίες, όπως τον αρχιτέκτονα, το μηχανικό, τους εργαζόμενους ή τους τεχνικούς ασφάλειας.

Αν όμως ο οπτικός έλεγχος δεν μπορεί να δώσει σαφείς πληροφορίες τότε μπορεί κανείς να προχωρήσει σε εργαστηριακή ανάλυση του υλικού. Εάν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ως προς την παρουσία αμιάντου σε ένα υλικό ή σε ένα κτίριο κλπ, και δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί με εργαστηριακή ανάλυση, τότε αυτό αντιμετωπίζεται ως να είναι αμιαντούχο υλικό.

Στο δεύτερο στάδιο γίνεται εκτίμηση της κατάστασης του υλικού. Ο τύπος του υλικού που περιέχει αμίαντο, η ποσότητα του αμιάντου και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται, καθορίζουν την πιθανότητα να απελευθερωθούν ίνες αμιάντου στον αέρα, όταν το υλικό αυτό διαταραχτεί ή καταστραφεί.

Οι τέσσερις παράγοντες με τους οποίους μπορεί να προσδιοριστεί η πιθανότητα απελευθέρωσης ινών αμιάντου είναι:

• το είδος των υλικών και η ευθρυπτότητά τους,

• η έκταση της φθοράς των αμιαντούχων υλικών,

• η θέση και το είδος της επιφάνειας των υλικών και

• το είδος αμιάντου που υπάρχει στα υλικά.

Στο τρίτο στάδιο γίνεται εκτίμηση του κινδύνου από τις συνθήκες χρήσης του χώρου. Η εκτίμηση αυτή μπορεί να βασιστεί στους παρακάτω παράγοντες:

• θέση των υλικών στο χώρο εργασίας,

• πρόσβαση των εργαζομένων στα αμιαντούχα υλικά,

• μέγεθος των υλικών,

• πιθανότητα διατάραξης των αμιαντούχων υλικών,

• αριθμός των εργαζομένων που πιθανόν να εκτεθούν σε ίνες αμιάντου,

• συχνότητα χρήσης του χώρου όπου υπάρχουν αμιαντούχα υλικά και

• διάρκεια χρήσης του χώρου όπου υπάρχουν αμιαντούχα υλικά.

Από το συνυπολογισμό των συμπερασμάτων που προκύπτουν από την εκτίμηση τόσο της κατάστασης των υλικών όσο και των συνθηκών χρήσης του χώρου προκύπτει η τελική εκτίμηση του κινδύνου που έχει ως στόχο τη λήψη απόφασης για το τι πρέπει να γίνει.

Αν λοιπόν τα αμιαντούχα υλικά βρίσκονται σε καλή κατάσταση και είναι απίθανο να καταστραφούν ή να διαταραχτούν, τότε είναι προτιμότερο να μην απομακρυνθούν, αλλά να παραμείνουν στο χώρο εργασίας αφού βέβαια επισημανθεί η θέση τους στο χώρο και προσδιοριστεί ένα πρόγραμμα τακτικής παρακολούθησης της κατάστασής τους.

Αν τα υλικά έχουν υποστεί φθορά ή μπορούν να διαταραχτούν, τότε πρέπει να παρθεί απόφαση για το ποιες εργασίες πρέπει να εκτελεστούν, ποιες εργασιακές μέθοδοι θα χρησιμοποιηθούν για να προληφθεί ή ελεγχθεί η έκθεση των εργαζομένων σε ίνες αμιάντου και ποια θα είναι τα απαιτούμενα μέσα ατομικής προστασίας. Επίσης θα πρέπει να προσδιοριστεί η διάρκεια των εργασιών και το πιθανό επίπεδο έκθεσης σε ίνες αμιάντου.

Η διαχείριση των αμιαντούχων υλικών που έχουν υποστεί φθορά ή ενδέχεται να διαταραχθούν γίνεται με:

α) επικάλυψη ή στεγανοποίηση του υλικού,

β) εγκλεισμό του υλικού, ή

γ) απομάκρυνση-αφαίρεση του υλικού.

Επικάλυψη, είναι η διαδικασία επίστρωσης του αμιαντούχου υλικού με μια ειδική ουσία, η οποία συνήθως διεισδύει και σκληραίνει το υποκείμενο υλικό. Ειδικότερα, στεγανοποίηση είναι η διαδικασία κάλυψης της επιφάνειας του υλικού με ένα προστατευτικό επίχρισμα αδιαπέραστο από τον αμίαντο.

Ο εγκλεισμός του υλικού επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση ενός φυσικού εμποδίου μεταξύ του αμιαντούχου υλικού και του περιβάλλοντος χώρου. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η χρησιμοποίηση ενός κουτιού γύρω από εκτιθέμενες σωληνώσεις μεταφοράς ατμού που φέρουν μόνωση από αμίαντο.

Η αφαίρεση των αμιαντούχων υλικών κρίνεται απαραίτητη:

• όταν τα αμιαντούχα υλικά σε ένα κτίριο ή μια κατασκευή έχουν υποστεί μεγάλες φθορές και δεν είναι δυνατή η επικάλυψη, η στεγανοποίηση ή ο εγκλεισμός τους,

• πριν από την κατεδάφιση ενός κτιρίου,

• πριν από τη συντήρηση ενός κτιρίου, όταν αυτή είναι πιθανό να διαταράξει τα αμιαντούχα υλικά,

• όταν τα υλικά είναι πιθανό να καταστραφούν από τις φυσιολογικές καθημερινές δραστηριότητες στο κτίριο,

• όταν τα υλικά είναι πιθανό να καταστραφούν λόγω αλλαγής στη χρήση του κτιρίου.

Η διαχείριση των αμιαντούχων υλικών μπορεί να περιγραφεί σχηματικά με το ακόλουθο σχεδιάγραμμα.

Αφαίρεση 

Αν τελικώς εκτιμηθεί ότι είναι αναγκαία η απομάκρυνση των αμιαντούχων υλικών, τότε πρέπει να αποφασιστεί ποια αμιαντούχα υλικά θα απομακρυνθούν, με ποια σειρά και ποιες καλές πρακτικές θα υιοθετηθούν.

Για την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου αφαίρεσης, λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω παράγοντες:

• Η ανάγκη ελαχιστοποίησης της ποσότητας των ινών αμιάντου που αποδεσμεύονται από το αμιαντούχο υλικό, στην περιοχή όπου γίνεται η αφαίρεση.

• Ο τύπος του αμιαντούχου υλικού (ψεκασμένος αμίαντος, μόνωση από αμίαντο, αμιαντόπλακα, αμιαντοτσιμέντο κ.λ.π.).

• Η επιφάνεια πάνω στην οποία έχει χρησιμοποιηθεί το αμιαντούχο υλικό.

• Η θέση του αμιαντούχου υλικού και η φύση της περιοχής εργασίας.

• Η ανάγκη να προληφθεί η διαφυγή και διασπορά των ινών αμιάντου που αποδεσμεύονται από το υλικό, από την περιοχή εργασίας στο γενικό περιβάλλον.

• Ο τρόπος απομάκρυνσης των αμιαντούχων απορριμάτων.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση αμιαντούχων υλικών είναι οι παρακάτω:

 Μέθοδος ελεγχόμενης αφαίρεσης.

 Με ψεκασμό νερού ή νερού με προσθήκη και άλλων ουσιών (spray method).

 Με έκχυση νερού ή νερού με προσθήκη άλλων ουσιών (injection).

 Μέθοδος «τύλιξε και κόψε» (wrap and cut).

 Μέθοδος «σάκου με γάντια» (glovebags).

 Μέθοδος στεγνής αφαίρεσης με δέσμευση των ινών αμιάντου στην πηγή τους.

Επισημαίνεται ότι η εκτέλεση κατεδαφιστικών έργων ή εργασιών εκτεταμένης αφαίρεσης αμιάντου πρέπει να πραγματοποιείται από επιχειρήσεις που διαθέτουν εμπειρία, ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και κατάλληλο εξοπλισμό, διότι στις περιπτώσεις αυτές απαιτούνται: απομόνωση της περιοχής με κατασκευή περιβλήματος συνδεδεμένου με ειδική μονάδα απορρύπανσης μέσω αεροστεγών θαλάμων, μονάδες αρνητικής πίεσης με φίλτρα υψηλής απόδοσης, κατάλληλες αναπνευστικές συσκευές κ.λ.π.

 Τι είναι αμίαντος

Αμίαντος είναι ένας γενικός όρος, μια κοινή ονομασία για μια ομάδα πυριτικών ορυκτών ινώδους μορφής που ανήκουν στην κατηγορία των σερπεντινών (χρυσότιλος) και των αμφιβόλων (ακτινόλιθος, αμοσίτης ή γρυνερίτης, ανθοφυλλίτης, κροκιδόλιθος και τρεμολίτης) και είναι γνωστά για τις σπουδαίες φυσικές και χημικές ιδιότητές τους: υψηλή μηχανική αντοχή, σταθερότητα (άφθαρτες ιδιότητες), αντοχή στις φλόγες, στη θερμότητα και στα διαβρωτικά χημικά (όξινα και αλκαλικά διαλύματα).

Ο αμίαντος υπάρχει σε αφθονία στο 75% περίπου του στερεού φλοιού της γης. Τα μεγαλύτερα όμως εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματά του βρίσκονται στα επιφανειακά ορυχεία του Quebec στον Καναδά, στα Ουράλια όρη, στη Σοβιετική Ένωση και στη Ν. Αφρική. Απαντάται επίσης στην Κίνα, στην Ιταλία, στην Κύπρο, στις Η.Π.Α. και στη Δυτ. Αυστραλία. Στην Ελλάδα υπάρχει στη Δυτ. Μακεδονία και Ήπειρο. Το μεγαλύτερο κοίτασμα βρίσκεται στο Ζιδάνι του νομού Κοζάνης.

Η χρήση του αμιάντου είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων. Η σύγχρονη εμπορική ιστορία του άρχισε το 1870 όταν βρέθηκε ένα μεγάλο κοίτασμα στον Καναδά. Και τα δύο ονόματα asbestos και amiante, όπως είναι γνωστός παγκοσμίως, είναι ελληνικής προέλευσης. Asbestos από τη λέξη άσβεστος, επειδή δεν καιγόταν κατά τη χρήση του στα λυχνάρια, και αμίαντος από το ότι δεν «υφίστατο μίανσιν».

Οι κύριοι τύποι αμιάντου, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν εμπορικά, είναι:

Επισημαίνεται ότι η ταυτοποίηση του τύπου του αμιάντου δεν μπορεί να γίνει μόνο από το χρώμα διότι αυτό μπορεί να αλλάξει με την επίδραση της θερμότητας ή τη χημική επεξεργασία, αλλά απαιτείται εργαστηριακή ανάλυση.

• Ετικέτες: 
• απαγόρευση
• ελενίτ
• επικίνδυνο
• επιπτώσεις
• νοσοκομεία
• υγεία