Σφιχταγκαλιασμένοι εραστές, παρόν και παρελθόν, στο Βερολίνο. Ας εκτοξεύεται το βλέμμα στους ολοκαίνουριους, χαμηλούς ουρανοξύστες και στο μέλλον. Τα χιλιάδες πετραδάκια, στα οποία κομματιάστηκε το Τείχος, πωλούνται ακόμα σε τιμή που παρασύρεται από την άνοδο των ακινήτων. Ας αστράφτουν η ιλουστρασιόν τεχνολογία κι η οικονομική ηγεμονία. Γέφυρες, μνημεία και τουριστικά αξιοθέατα υπογραμμίζουν την διαρκή παρουσία των φαντασμάτων στην μητρόπολη του 20ού αιώνα. Πουθενά η Ιστορία δεν είναι τόσο κοντινή, τόσο χειροπιαστή, τόσο αναπόσπαστη από την καθημερινή περιήγηση, όσο εδώ. Φέτος, ειδικά, εντός κι εκτός οθόνης. Στην πρώτη μάλιστα περίπτωση, διόλου συμπτωματικά, η συνήθως προσφιλής στους εγκυκλοπαιδιστές ρετροσπεκτίβα είναι αφιερωμένη στο «Σινεμά της Βαϊμάρης», με ταινίες που καλύπτουν την περίοδο 1918-1932. Πίσω από τους κλασικούς του εξπρεσιονισμού, το «Νοσφεράτου» ή τους «Νιμπελούγκεν», τίτλοι και ασπρόμαυρες εικόνες μιας κρίσιμης περιόδου, όταν η Γερμανία του μεσοπολέμου οδηγείται, με μαθηματική ακρίβεια, από τον οικονομικό στραγγαλισμό στον δημαγωγικό ναζισμό.

Στρέφεσαι στην επικαιρότητα και στην ψηφιακή συσκευή. Ίδιο αποτέλεσμα. Δωρεάν η ζωντανή μετάδοση των Χειμερινών Αγώνων στην Πιονγιάνγκ. Μπόνους ένα εισιτήριο επιστροφής στην έναρξη του Ψυχρού Πολέμου και στην Κορέα του ’50. Βόρειοι και Νότιοι, επτά δεκαετίες αργότερα, μ’ αφορμή την αθλητική διοργάνωση, επιχειρούν επιτέλους μιαν διπλωματική προσέγγιση. Να σπάσει ο πάγος. Εύκολο σαν αίτημα, δύσκολο σαν πράξη. Όχι μόνο μεταξύ δύο τμημάτων μίας χώρας, όσο και μεταξύ δύο εκδοχών της ίδιας. Στο διαγωνιστικό πρόγραμμα της 68ης Μπερλινάλε, για παράδειγμα, κάτι τέτοιο αντιπροσωπεύει το δραματικό, ιστορικό πορτρέτο για τον Σεργκέι «DOVLATOV», με φόντο το Λένινγκραντ του 1971. Γιος του σπουδαίου Αλεξέι Γκέρμαν («Ο φίλος μου Ιβάν Λαπσίν»), ο Αλεξέι Γκέρμαν τζούνιορ συμπυκνώνει σε πέντε μέρες από την ζωή του ήρωά του, συγγραφέα και ποιητή, αρκετά: την αναζήτηση της έμπνευσης, την άρνηση υποταγής στο καθεστώς, τα όνειρα για την καλλιτεχνική ελευθερία και τους εφιάλτες με πρωταγωνιστή τον Μπρέζνιεφ, το διαζύγιο και τον κοινωνικό αποκλεισμό, την φιλία με τον νομπελίστα Γιόζεφ Μπρόντσκι (οι δυο τους αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ), την αγάπη για την τζαζ και τον Κάφκα, την αναμέτρηση με το πεπρωμένο. Η Ρωσία εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης; Μάλλον, η ιστορική συγκυρία εναντίον μιας γενιάς ταλαντούχων που έχασαν προσωρινά, το τρένο για ν’ αναγνωριστούν μετά θάνατον. Μια μπαλάντα ονειρική, σαν χορογραφία μισοκοιμισμένου, για τον άγνωστο συγγραφέα, για την χαμένη νεότητα, το χαμένο ραντεβού με την επιτυχία και την ίδια την ζωή. Απαγόρευση στην ευκαιρία, να η απόλυτη αδικία.

Πολυαναμενόμενο, ως δεύτερο φαβορί, το «TRANSIT» αποτελεί το πλέον φιλόδοξο εγχείρημα του Κρίστιαν Πέτσολντ, επικεφαλής του σύγχρονου γερμανικού κινηματογράφου. Εξοικειωμένος, με τα φαντάσματα, υπαρκτά («Το πέταγμα του Φοίνικα») και μεταφορικά («YELLA»), έλκεται από το μυθιστόρημα της Άννα Σέγκερς, με φόντο την Μασσαλία του 1942, την κυβέρνηση του Βισύ και την κούρσα για την εξασφάλιση ενός εισιτηρίου-βίζας για την Αμερική και την σωτηρία από τους ναζί. Ο Φραντς Ρογκόβσκι επιβάλλεται ως ιδανικός σωσίας του Χοακίν Φίνιξ, ενώ η Πόλα Μπιρ δεν ανταποκρίνεται στο ρόλο της «μοιραίας» γυναίκας. Παιχνίδι γάτας-ποντικού, κομψή αφήγηση, αναφορές στον «Ρεπόρτερ» και στην «Καζαμπλάνκα», συνηθισμένοι άνθρωποι σ’ ασυνήθιστες περιστάσεις, ο φυγάς που ερωτεύεται την όμορφη χήρα του καθηγητή που αυτοκτονεί και κλέβει το διαβατήριό του, αναζήτηση ταυτότητας, υπαρξιακό θρίλερ κι ατμόσφαιρα εποχής. Ποιάς, όμως; Η διήγηση προκαλεί παραφωνίες, συγχωνεύοντας το τότε (’42) με το τώρα, σε μιαν (μάταιη) απόπειρα σχολιασμού του σύγχρονου προσφυγικού κύματος μέσα από την ματιά στο ταραγμένο, νωπό παρελθόν της γηραιάς ηπείρου μας και του παγκόσμιου πολέμου.

Αν όλα είναι εξίσου σημερινά, γιατί κανείς δεν κάνει κράτηση ηλεκτρονική; Απουσιάζει και η Νίνα Χος… Το φάντασμα της Ρόμι Σνάιντερ στις «3 μέρες στο Κιμπερόν» από την Εμιλί Ατέφ συμπληρώνει τους λογαριασμούς με το χθες. Η Μαρί Μπάουμερ ενσαρκώνει την αδικοχαμένη πρωταγωνίστρια, ασπρόμαυρη φωτογραφία, μια συνέντευξη-ποταμός λίγο πριν από το φινάλε. Η Σίσι που θα γινόταν η Ρόμι. Το είδωλο του παραμυθιού που θα γινόταν ο αληθινός της εαυτός, κάτι αβάσταχτο. Οι εραστές που θα κέρδιζαν τον κόσμο όλο, αν δεν τους προλάβαιναν οι συμπτώσεις. Και οι ποιητές που έδιναν κάποτε και την ζωή τους για την τέχνη τους, δίχως να υποψιαστούν ότι καλπάζουν οι παγκοσμιο-ποιητές. Σινεμά φτιαγμένο από χρόνο.