Γνωρίζατε ότι μέχρι το 2065 τα Δέλτα μεγάλων ποταμών της Ελλάδας, όπως του Αξιού, ενδεχομένως να μετατραπούν σε θαλάσσιους κόλπους; Ότι o Λαιμός της Βουλιαγμένης στην Αττική ενδέχεται να γίνει νησί και ότι δημοφιλείς παραλίες της Ελλάδας είναι πιθανό να εξαφανιστούν;

Η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις καταγράφει το πώς αυτές και άλλες σημαντικές αλλαγές στο κλίμα της χώρας μας θα επηρεάσουν τομείς της ελληνικής οικονομίας και το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

Η διαΝΕΟσις θέλησε να εξετάσει το επίκαιρο αυτό θέμα και να καταγράψει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής το διάστημα 2046 - 2065 σε σημαντικούς τομείς όπως το φυσικό περιβάλλον, το αστικό περιβάλλον και η δημόσια υγεία αλλά και σε νευραλγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας όπως ο τουρισμός, ο πρωτογενής τομέας κ.ά.

Μια οκταμελής ομάδα επιστημόνων με συντονιστή τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνο Καρτάλη και μέλη, μεταξύ άλλων, τους Καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρη Οικονόμου και Χάρη Κοκκώση, τον Καθηγητή του University of New South Wales Μάνθο Σανταμούρη και τους φυσικούς περιβάλλοντος από το ΕΚΠΑ Ηλία Αγαθαγγελίδη και Αναστάσιο Πολύδωρο, ανέλαβε την εκπόνηση μιας μελέτης σε συνεργασία με τη διαΝΕΟσις η οποία δημοσιεύεται σήμερα.
Στη μελέτη:
• καταγράφονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας,
• αναλύονται οι επιπτώσεις της σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας,
• αξιολογούνται η εθνική νομοθεσία και τα αναπτυξιακά προγράμματα σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή και
• διατυπώνονται συγκεκριμένες προτάσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Η έρευνα περιλαμβάνει εκτός από τη Βασική Έκθεση, την Έκθεση των Βασικών Σημείων και τα Παραρτήματα Α και Β. Στο Παράρτημα Α παρουσιάζεται η αναλυτική αξιολόγηση κειμένων πολιτικής, νομοθετικών κειμένων και αναπτυξιακών σχεδίων στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά στη σύνδεσή τους με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ενώ στο Παράρτημα Β βρίσκονται συγκεντρωμένα τα στατιστικά αποτελέσματα των εξεταζόμενων κλιματικών μοντέλων ανά Περιφέρεια της Ελλάδας. Μπορείτε να διαβάσετε τα παραρτήματα Α και Β (PDF) εδώ και μία σύνοψη των βασικών ευρημάτων της έρευνας εδώ. Επίσης, μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα περιεκτικό βίντεο εδώ.

Διαβάστε την έρευνα
Δείτε το βίντεο

Διαβάστε τη σύνοψη της έρευνας

Πώς θα επηρεάσει η κλιματική αλλαγή το φυσικό περιβάλλον, το αστικό περιβάλλον, τη δημόσια υγεία αλλά και την οικονομία;
Παρακάτω αναφέρονται ορισμένες μόνο από τις πολλές πιθανές συνέπειες:
• Περίπου 5,5 εκατ. Έλληνες των 25 μεγαλύτερων πόλεων της χώρας θα αντιμετωπίσουν επιβαρυμένες θερμικές συνθήκες λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και συνεπώς η υγεία εκατομμυρίων Ελλήνων ηλικίας άνω των 65 θα κινδυνεύσει από τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των ημερών με πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
• Κάποια σενάρια προβλέπουν θετικές συνέπειες σε πιο εύκρατες περιοχές, όπως η Κρήτη.
• Οι περιοχές της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Μακεδονίας θα έχουν μειωμένη αγροτική παραγωγή.
• Οι επιπτώσεις στις αμπελοκαλλιέργειες θα επηρεάσουν αρνητικά τα νότια της χώρας, ενώ θα ευνοήσουν προσωρινά τα βόρεια.
• Η αύξηση της θερμοκρασίας πιθανότατα θα οδηγήσει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
• Η δαπάνη θέρμανσης θα μειωθεί σε χειμερινούς τουριστικούς προορισμούς, ενώ η δαπάνη ψύξης θα αυξηθεί σε καλοκαιρινούς τουριστικούς προορισμούς. Επίσης, το κόστος κατανάλωσης ενέργειας στο κέντρο της Αθήνας - ήδη διπλάσιο από το αντίστοιχο κόστος στο Μαρούσι - θα αυξηθεί σημαντικά.

• Τα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας, κυρίως αυτά που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο στα νότια (Μαίναλο και Χελμός) θα πάψουν να έχουν το χιόνι που έχουμε συνηθίσει.
• Αρχαιολογικοί χώροι που είναι εκτεθειμένοι στη φύση όπως ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα και η Αρχαία Ολυμπία θα κινδυνεύσουν άμεσα.
• Τα δάση θα κινδυνεύσουν, καθώς οι δασικές πυρκαγιές θα είναι πιο συχνές.
• Συνολικά από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κινδυνεύει να χαθεί το 3,5% της έκτασης της χώρας. Εκτιμάται ότι το φαινόμενο μπορεί να έχει κόστος ίσο με περίπου το 2% του ΑΕΠ της χώρας (Sauter et al, 2013).
• Ο Λαιμός της Βουλιαγμένης ενδέχεται να γίνει νησί, ενώ δημοφιλείς παραλίες της Ελλάδας κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Για παράδειγμα, η νότια παραλία του Ορνού της Μυκόνου εκτιμάται ότι θα “φαγωθεί” από τη θάλασσα πλήρως, ενώ τα νερά θα φτάσουν σε απόσταση 150 μ. από την ακτή κατακλύζοντας δρόμους και κτίρια.
• Τα Δέλτα των μεγάλων ποταμών, όπως του Αξιού, θα μετατραπούν σε θαλάσσιους κόλπους.
• Λιμάνια και μαρίνες θα χρειαστούν εκτεταμένες εργασίες αναβάθμισης και θωράκισης

Διαβάστε την Έκθεση των Βασικών Σημείων (PDF) 

Τι πρέπει να γίνει;
Η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από 26 γενικές και 16 ειδικές προτάσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Παρακάτω αναφέρονται οι πιο σημαντικές:
• Μετάβαση σε οικονομία χαμηλού άνθρακα μέχρι το 2050, με σταδιακή απεξάρτηση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων προς όφελος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έμφαση σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές και στα κτίρια.
• Αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου, ώστε να ενσωματώνεται η διάσταση της κλιματικής αλλαγής με 1η προτεραιότητα τα Σχέδια Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων, ιδίως της Θεσσαλίας, της Δυτικής Ελλάδος και της Πελοποννήσου.
• Προετοιμασία ειδικών σχεδίων για τους κλάδους (πρωτογενής τομέας, τουρισμός κ.λπ.) και τις περιοχές που θα πληγούν από την κλιματική αλλαγή εντός της επόμενης πενταετίας.
• Σύσταση μιας μορφής μητροπολιτικής διοίκησης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για την εκπόνηση και υλοποίηση ολοκληρωμένων σχεδίων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
• Σταδιακή βελτίωση του κτιριακού περιβάλλοντος στις πόλεις, με προτεραιότητα στις θερμικά επιβαρυμένες περιοχές, που κατά κανόνα είναι και οι φτωχότερες.
• Αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τις ιδιωτικές επενδύσεις, ώστε να ενισχύονται εγχώριες παραγωγικές δραστηριότητες που υποστηρίζουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (αναβάθμιση λιμενικών υποδομών, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ψυχρά δομικά υλικά κ.λπ.).
• Προσαρμογή του Εθνικού Συστήματος Υγείας στις νέες προκλήσεις που δημιουργούνται στον πληθυσμό, τόσο από τις επιβαρυμένες θερμοκρασιακές συνθήκες, όσο και από τη διεύρυνση της ηλικιακής ομάδας άνω των 65 ετών.