«Το Κιβώτιο»*, παρά τις τόσες άλλες μεγάλες δουλειές που παρουσίασε αυτός ο διανοούμενος, ήταν το έργο που έκανε γνωστό στο ευρύτερο κοινό τον Άρη Αλεξάνδρου (Πετρούπολη 1922 – Παρίσι 1978) . Αιρετικός και αξιοπρεπής μέχρι το κόκκαλο. Ωστόσο, και περιφρονημένος και λησμονημένος στο Παρίσι (στο οποίο επέμενε μέχρις εσχάτων την αυτοεξορία και ανέχειά του)∙ ο Αρ. Αλεξάνδρου στο «Κιβώτιο» οικοδομεί και αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας ανδρών του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας που αναλαμβάνει το Καλοκαίρι του ’49 να φέρει σε πέρας μια μεγάλη αποστολή : ΤΗΝ ΥΨΙΣΤΗ αποστολή. Να μεταφέρει ένα μεταλλικό κιβώτιο που κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι περιέχει από ένα μέρος της Ελλάδος σε ένα άλλο πάση θυσία χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό από τον εχθρό. Από την επιτυχία της αποστολής αυτής που, εν πολλοίς, συμμετέχουν οι καλύτεροι και οι πιο δοκιμασμένοι του αγώνα, κρίνεται και η τελική έκβασή του : τούτο διαβεβαιώνει με κάθε επισημότητα η ανώτατη ηγεσία του Δ.Σ.Ε που οργανώνει, άλλωστε, και καθοδηγεί από κοντά αυτή – τούτη την αποστολή αυτοκτονίας…

Στο τέλος, και εφόσον από την ομάδα των εκλεκτών ανδρών πλην ενός δεν επέζησε κανένας, η αποστολή ολοκληρώνεται. Και όπως ήταν αναμενόμενο με κάθε ιερότητα, πειθαρχία και αγωνία, ανοίγεται το κιβώτιο. Και τότε όλοι μαζί, ιθύνοντες και μη, σπουδαίοι και ταπεινοί, σχετικοί και άσχετοι – διαπιστώνουν όλοι μαζί ότι αυτό το αντικείμενο –το θρυλικό και σημαντικό κιβώτιο της ηγεσίας που θα καθόριζε την έκβαση του πολιτικού και στρατιωτικού αγώνα, δεν περιέχει τίποτα : είναι ολότελα άδειο!!! Έκπληκτοι και απογοητευμένοι αναρωτιούνται μεταξύ τους και σιγά –σιγά αρχίζουν να εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα για την απώλεια του χρυσού περιεχομένου που, αναμφίβολα, δεν είχε κλαπεί γιατί απλά αν είχε κλαπεί αυτό θα είχε γίνει μόνο από το τελευταίο επιζώντα που παρά την ηρωική και αιματηρή πορεία του το παρέδωσε όπως το παρέλαβε! Παρά ταύτα, και για να δοθεί, οπωσδήποτε, μια εξήγηση για το καταστροφικό γεγονός, στήθηκε μια Επιτροπή που θα ανέκρινε και, κοντολογίς, θα δίκαζε τον ταλαιπωρημένο αντάρτη και, υπό άλλες προϋποθέσεις, ήρωα της υπόθεσης. Ο οποίος ήρωας –ανακρινόμενος πλέον -, πικραμένος καταρρακωμένος και απηυδισμένος από την όλη εξέλιξη, ξεσπάει κάποια στιγμή και, πρόσωπο με πρόσωπο, - μιλώντας σαν ίσος προς ίσο στον ανακριτή, του λέγει με αγανακτισμένο, εν τούτοις, όμως, επαρκές, αυθεντικό και ειλικρινές ύφος :

(…) «Σύντροφέ μου, αρχίζω, αλήθεια, να αναρωτιέμαι αν είστε, πράγματι, σύντροφος! Ή μάλλον, αρχίζω να πιστεύω πώς δεν είσαστε (σ.σ.: σύντροφος)∙ και σας το λέω έξω απ’ τα δόντια, αδιαφορώντας για το αν θα προκαλέσω την οργή σας. Επιτέλους ελάτε στη θέση μου, προσπαθήστε να δείτε την κατάσταση με τα δικά μου μάτια και πέστε μου αν έχω δίκιο ότι το πράγμα (σ.σ.: του άδειου κιβωτίου, αλλά και της απίθανης στόχευσής του), καταντάει αφύσικο. Κατέγραψα τόσα γεγονότα, ανέφερα συγκεκριμένα στοιχεία, ονόματα, ημερομηνίες, επανήλθα σε λεπτομέρειες (…) κι όμως εσείς εξακολουθείτε να σωπαίνετε, δεν εννοείται να παίξετε σωστά το ρόλο σας, δεν εννοείται να μου υποβάλλεται ερωτήσεις, με αφήνετε να εικάζω (σ.σ.: να προβληματίζομαι, να σκέφτομαι με κάθε ενόχληση ή δυσφορία) τι μπορεί να ενδιαφέρει εσάς – μάντης είμαι;» (…)

Και όμως∙ ο ήρωας του βιβλίου ήξερε. Ήξερε ότι τον ανακριτή και την Επιτροπή του Κόμματος εκείνο που τους ενδιέφερε και μόνο ήταν πώς να περισώσουν τις ευθύνες όσο και το γόητρο της εξουσίας που ασκούσαν. Τους ενδιέφερε να βρουν ακόμη ένα εχθρό, ένα προδότη που σαμποτάρισε την μείζονα επιχείρηση. Και, περίπου, να αποδειχθεί ότι το «κιβώτιο» δεν ήταν μόνο άδειο, αλλά, το περιεχόμενό υπήρχε μέχρι που απαλλοτριώθηκε προς όφελος του εχθρού ή του ίδιου του επιζήσαντα. Εδώ ο παραλογισμός του πολέμου, εδώ ο παραλογισμός της εξουσίας εδώ και η εύκολη θυσία που απενεχοποιεί πάντα τους μεγάλους για να σκοτώσει τους αθώους και τους μικρούς. Σαν κάτι να θυμίζει και σήμερα αυτό. Σαν κάτι να προβάλλει. Και τούτο, διότι, πάντα κάποιοι δεν ξέρουν να χάνουν και αναζητούν ενόχους. Και πάντα κάποιοι την πληρώνουν γιατί δεν ξέρουν να φυλαχθούν ή …να ανοίξουν, επιτέλους, από απλή περιέργεια «το κιβώτιο» που μάλλον άδειο ήταν, άδειο βρίσκεται και, δυστυχώς άδειο θα ανακαλύπτεται και θα διαπιστώνεται εσαεί…

*Εκδόσεις : Κέδρος 2012